Nguyên nhân gây suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ
Sự phát triển tầm vóc của trẻ trong những năm đầu đời vô cùng quan trọng, khi 2 tuổi chiều cao của trẻ bằng 50% lúc trưởng thành. Nếu trẻ chậm phát triển tầm vóc trong giai đoạn này, trong tương lai trẻ khó có chiều cao tối đa so với tiềm năng di truyền.
Suy dinh dưỡng thấp còi phản ánh tình trạng thiếu dinh dưỡng kéo dài hoặc là hậu quả của một quá trình tích lũy bắt đầu xảy ra từ thời kỳ bào thai và kéo dài đến tuổi trưởng thành.
Những yếu tố nguy cơ gây suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ
- Cân nặng sơ sinh thấp dưới 2.5 kg bao gồm cả trẻ đẻ non, vì suy dinh dưỡng bào thai, trẻ không những nhẹ cân mà chiều dài cũng thấp. Trường hợp này, nguyên nhân chủ yếu do người mẹ thiếu dinh dưỡng hoặc mắc bệnh trong thời kỳ mang thai làm cho thai nhi chậm phát triển trong tử cung.
Trẻ sơ sinh nặng dưới 2,5 kg có nguy cơ suy dinh dưỡng bào thai
- Chế độ nuôi dưỡng: nếu khẩu phần thiếu hụt protein năng lượng và các vi chất dinh dưỡng không những gây suy dinh dưỡng ở trẻ em mà còn ảnh hưởng đến phát triển chiều cao của trẻ, nhất là ở những trẻ không được nuôi bằng sữa mẹ và ăn bổ sung không hợp lý (ăn bổ sung sớm, thức ăn đơn điệu, không đủ 4 nhóm thực phẩm).
- Bệnh tật: trong 2 năm đầu tiên nếu trẻ mắc các bệnh nhiễm khuẩn (tiêu chảy, viêm phổi, giun sán…) tái đi tái lại nhiều lần thường ảnh hưởng đến phát triển chiều cao trong những năm sau vì nhiễm khuẩn làm cho trẻ biếng ăn, khẩu phần đưa vào cơ thể bị thiếu hụt đồng thời giảm hấp thu các chất dinh dưỡng.
- Di truyền: trong gia đình nếu bố mẹ có chiều cao thấp thì con cái của họ cũng có nguy cơ thấp còi. Mặc dù yếu tố di truyền quy định tiềm năng nhưng tác động của môi trường nhất là khi mức sống nâng cao, chế độ dinh dưỡng được cải thiện thì sự tăng trưởng chiều cao có thể tăng hơn ở những thế hệ sau.
- Yếu tố kinh tế - văn hóa - xã hội: bệnh cũng thường xảy ra ở những trẻ sống trong các hộ gia đình nghèo, đông con.
Phòng ngừa bệnh suy dinh dưỡng thấp còi
Thời cơ vàng để phòng ngừa bệnh hiệu quả nhất là thời kỳ mẹ mang thai và trẻ trong 2 năm đầu đời.
Chăm sóc sức khỏe cho mẹ mang thai vì ảnh hưởng rất lớn đến bào thai.
- Chế độ ăn phải đảm bảo nhu cầu protein, năng lượng, vitamin và khoáng chất để phòng chống thiếu năng lượng trường diễn, thiếu máu, thiếu canxi…
- Thức ăn đa dạng và có đủ 4 nhóm thực phẩm (ngũ cốc khoai củ, đạm động vật, đậu đỗ, dầu mỡ, rau xanh hoa quả).
- Khám thai định kỳ và theo dõi tăng cần từng quý để bổ sung dinh dưỡng kịp thời, uống thêm viên sắt, acid folic (60mg sắt nguyên tố + 400mcg acid folic) để phòng chống thiếu máu và dị tật ống thần kinh thai nhi.
Mẹ bầu cần chú trọng sức khỏe và khám thai định kỳ
Chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ trong 2 năm đầu đời:
- Bổ sung vi chất dinh dưỡng vitamin A, D, kẽm và tiêm chủng cho trẻ theo định kỳ.
- Trong giai đoạn này trẻ tăng trưởng và phát triển nhanh nhưng hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh nên dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn… sữa mẹ là thức ăn tốt nhất đối với trẻ nhỏ, cho trẻ bú sớm ngay sau sinh, bú hoàn toàn trong 6 tháng đầu.
- Từ tháng thứ 7 trở lên, cho ăn dặm kết hợp bú mẹ kéo dài 18-24 tháng. Khi trẻ bị bệnh không được kiêng khem quá mức, vẫn cho trẻ bú mẹ, ăn nhiều bữa trong ngày, thức ăn dưỡng chất và dễ tiêu hóa. Sau giai đoạn trẻ được 2 tuổi, vẫn duy trì cho trẻ uống sữa liên tục cho đến khi lớn để bổ sung canxi cho trẻ.
Chuyên Gia Dinh Dưỡng - NutiFood
Xem thêm các chủ đề:
