Chăm sóc trẻ suy dinh dưỡng
Hỏi: Tại sao những bé nhẹ cân, suy dinh dưỡng thường không thích ăn những thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, nhất là chất béo? (Huỳnh Thị Diễm K.)
Trả lời:
Chào bạn! Năng lượng, chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất rất cần thiết cho sự phát triển của bé. Nhu cầu chất béo ở trẻ cũng cao hơn ở người trưởng thành vì trọng lượng não của bé tăng nhanh trong những năm đầu đời, não bộ và các mô thần kinh rất giàu chất béo, nếu thiếu hụt trong khẩu phần ăn hàng ngày sẽ ảnh hưởng đến chức phận nhiều cơ quan, đặc biệt là trí não. Nhưng những trẻ thấp bé nhẹ cân, hoặc những bé có chiều cao, cân nặng nằm trong chẩn đoán suy dinh dưỡng lại không thích ăn những thức ăn giàu năng lượng, thức ăn có nhiều chất béo, thậm chí có trẻ còn ăn không tiêu, chướng bụng, đầy hơi, rối loạn tiêu hóa.
Nguyên nhân có thể những bé này bị bệnh lý ở các cơ quan tiêu hóa, hô hấp, bệnh lây nhiễm, bệnh bẩm sinh… làm trẻ kém hấp thu các dưỡng chất. Ngoài ra còn có một số nguyên nhân thường gặp khác do các bé biếng ăn, ăn ít, hoặc do sai lầm trong chế độ nuôi dưỡng không phù hợp lứa tuổi bé như cho ăn bột trước 4 tháng, ăn cơm khi bé chưa có răng nhai, hoặc do thực phẩm không đảm bảo chất lượng dẫn đến cơ thể bé bị thiếu năng lượng, protein, vi khoáng chất trong một thời gian dài. Đây là những thành phần tạo nên hệ thống men (enzym) như amylase, pepsin, lipase, trypsin, chymotrypsin, nuclease, gastrin… giúp cơ thể tiêu hóa và hấp thu các chất dinh dưỡng. Vòng lẩn quẩn biếng ăn gây suy dinh dưỡng, trẻ em suy dinh dưỡng lại càng biếng ăn, cứ như vậy kéo dài dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng mãn tính, làm trẻ giảm sức đề kháng, càng dễ mắc bệnh.
Trường hợp các bé suy dinh dưỡng cần chế độ ăn giàu năng lượng để bé hồi phục, rất cần dầu mỡ vì cho năng lượng cao, nếu bé không chịu ăn có thể tập bằng cách cho ăn từng ít, tăng dần lên, kết hợp khám dinh dưỡng để được bổ sung các men hoặc vi chất trẻ đang thiếu, hoặc sử dụng các sản phẩm dinh dưỡng dành cho trẻ suy dinh dưỡng, các sản phẩm có bổ sung chất béo chuỗi trung bình MCT giúp hấp thu dễ dàng, nhanh chóng chuyển hóa thành năng lượng sử dụng cho trẻ.
* Nên mua men tiêu hóa, thuốc bổ loại nào để giúp trẻ suy dinh dưỡng ăn uống ngon miệng mau phục hồi bệnh? (Hoàng Thi M.)
Trả lời: Đa phần khi bố mẹ khám dinh dưỡng cho bé đều mong mỏi bác sĩ cho đơn thuốc giúp bé ăn ngon miệng, hoặc xin bác sĩ thuốc bổ để giúp bé mau hồi phục. Thậm chí không có điều kiện đi khám bệnh thì việc ra nhà thuốc để tìm các loại thuốc này rất dễ, rất phong phú, đa dạng nhiều chủng loại, điều này hoàn toàn không nên.
Mục đích khi khám dinh dưỡng, bác sĩ sẽ tìm nguyên nhân làm bé mình chậm phát triển, tìm các dấu hiệu thiếu vitamin và khoáng chất, thậm chí cho làm các xét nghiệm để xác định chẩn đoán, từ đó quyết định bổ sung cho bé các vi khoáng hoặc men gì bé thiếu. Ví dụ, những bé rối loạn tiêu hóa do dùng kháng sinh làm loạn khuẩn ruột bác sĩ sẽ cho thuốc có vi khuẩn lợi khuẩn; những bé tiêu phân sống do thiếu men pepsin, men lipase... bác sĩ sẽ kê toa thuốc chứa loại men này. Nói chung, bác sĩ sẽ cho thuốc tùy vào bệnh cảnh của trẻ, kể cả thuốc bổ. Chứ không phải bé suy dinh dưỡng, chậm lên cân là do thiếu “men tiêu hóa”, bố mẹ tự ra tiệm mua “men tiêu hóa” cho trẻ uống hàng tháng cùng với sữa... Tương tự như vậy với thuốc bổ, tùy thực tế bé thiếu vitamin khoáng chất nào, bác sĩ cho đúng liều lượng, đúng loại bé cần. Không tự ý dùng thuốc theo kinh nghiệm, theo quảng cáo, thuốc không rõ nguồn gốc.
Bạn nên đưa bé đi khám dinh dưỡng để xác định tình trạng dinh dưỡng, được hướng dẫn cách chăm sóc cũng như thuốc men. Bạn cũng nên chú ý cách cho bé suy dinh dưỡng ăn uống, khi bé ăn không ngon miệng, chán ăn, bằng cách chia nhỏ bữa ăn nhiều lần, chế biến món ăn đầy đủ dưỡng chất, hợp khẩu vị, cho thêm dầu mỡ, chọn lựa các thực phẩm giàu năng lượng nhưng dễ tiêu hóa với trẻ, uống sữa cho trẻ suy dinh dưỡng, theo dõi cân nặng của trẻ hàng tháng để điều chỉnh chế độ ăn uống. Đây mới là loại “thuốc” tốt nhất cho trẻ suy dinh dưỡng. Chúc bạn và bé khỏe!
BS CK1 Hoàng Hồ Thống Nhất - Chuyên gia Dinh dưỡng NutiFood
Xem thêm các chủ đề:
