Mọc răng là một giai đoạn phát triển tự nhiên nhưng thường gây ra nhiều khó chịu cho trẻ, ảnh hưởng đến thói quen ăn uống hàng ngày. Nhiều bậc cha mẹ lo lắng khi thấy con mình biếng ăn trong giai đoạn này. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân khiến trẻ mọc răng biếng ăn, các dấu hiệu nhận biết, cách chăm sóc trẻ hiệu quả, gợi ý thực đơn phù hợp và vai trò của sữa dinh dưỡng trong việc hỗ trợ trẻ.
Vì sao trẻ mọc răng lại biếng ăn?
Sự xuất hiện của chiếc răng đầu tiên là một cột mốc đáng yêu, nhưng nó cũng có thể khiến bữa ăn của bé trở nên khó khăn hơn. Tình trạng trẻ mọc răng biếng ăn rất phổ biến và thường do một số nguyên nhân chính gây ra:
-
Đau và khó chịu ở nướu: Đây là lý do chính khiến bé khó chịu. Khi răng nhú lên, nướu của bé bị sưng, đỏ và rất nhạy cảm. Cảm giác đau này khiến bé sợ mỗi khi phải nhai hoặc cắn, đặc biệt là với thức ăn cứng. Việc bú (bình hoặc mẹ) cũng có thể gây áp lực lên nướu sưng, làm bé thấy đau và không muốn bú. Bé sẽ có xu hướng né tránh việc ăn để không làm nướu bị đau thêm.
-
Thích gặm/cắn đồ vật để giảm đau: Khi nướu bị ngứa và đau, bé thường có phản xạ cho tay hoặc bất kỳ đồ vật nào vào miệng để cắn, gặm. Hành động này giúp bé tạm thời làm dịu cảm giác khó chịu ở nướu. Tuy nhiên, vì bé mải mê gặm nhấm đồ chơi hoặc các vật khác, bé sẽ ít chú ý hoặc không còn hứng thú với việc ăn uống.
-
Cảm giác mệt mỏi và khó chịu chung: Mọc răng có thể khiến bé cảm thấy bứt rứt, dễ quấy khóc và khó chịu hơn bình thường. Một số bé còn có thể bị sốt nhẹ. Những cảm giác không thoải mái này có thể làm bé mệt mỏi, kém vui vẻ và tự nhiên cũng giảm luôn cảm giác thèm ăn.
Lưu ý quan trọng: Tình trạng biếng ăn khi mọc răng thường là tạm thời. Tuy nhiên, sốt cao (trên 38.5°C), tiêu chảy hoặc nôn trớ dữ dội không phải là những dấu hiệu thông thường của mọc răng. Nếu bé có những triệu chứng này, hãy đưa bé đi khám bác sĩ để loại trừ các bệnh lý khác.
Trẻ quấy khóc khi mọc răng thường kèm theo tình trạng biếng ăn do đau nướu và khó chịu kéo dài.
Dấu hiệu trẻ mọc răng gây ảnh hưởng đến ăn uống
Hiểu được những dấu hiệu khi bé sắp mọc răng sẽ giúp cha mẹ dễ dàng nhận ra và thông cảm hơn với tình trạng biếng ăn của con mình. Đây là những dấu hiệu thường gặp và cách chúng ảnh hưởng đến việc ăn uống của bé:
-
Nướu sưng đỏ và nhạy cảm:
-
Dấu hiệu: Vùng nướu nơi răng sắp nhú lên thường bị sưng, đỏ, mềm và rất dễ đau khi chạm vào.Cơn đau và sự nhạy cảm ở nướu khiến bé sợ mỗi khi phải nhai hoặc cắn. Ngay cả việc bú hay chạm thìa vào nướu cũng có thể làm bé khó chịu, dẫn đến việc bé né tránh hoặc từ chối ăn uống để không làm nướu đau thêm.
-
-
Bé thích cắn, gặm tay hoặc đồ vật:
-
Dấu hiệu: Bé thường đưa tay lên miệng cắn hoặc gặm bất cứ thứ gì xung quanh như đồ chơi, viền cũi...Hành động cắn, gặm tạo một áp lực ngược giúp làm dịu cảm giác ngứa ngáy, khó chịu ở nướu. Bé mải mê với việc gặm nhấm này mà quên đi hoặc không còn hứng thú với việc ăn uống nữa.
-
-
Chảy nhiều nước dãi:
-
Dấu hiệu: Lượng nước bọt tiết ra nhiều hơn hẳn so với bình thường. Nước dãi chảy nhiều có thể làm ướt và gây hăm da quanh miệng, cằm, cổ bé. Tình trạng hăm da này khiến bé khó chịu, bứt rứt tổng thể, từ đó cũng ảnh hưởng đến tâm trạng hợp tác trong bữa ăn.
-
-
Bé cáu kỉnh, quấy khóc hơn:
-
Dấu hiệu: Bé thường tỏ ra khó chịu, dễ bực bội, quấy khóc nhiều hơn, đặc biệt là vào buổi tối hoặc khi đến giờ ăn. Cơn đau nhức ở nướu khiến bé khó chịu, mệt mỏi. Một em bé đang cáu kỉnh và không vui sẽ không có hứng thú hay tâm trạng để ăn uống ngon miệng.
-
-
Giấc ngủ bị ảnh hưởng:
-
Dấu hiệu: Bé có thể ngủ không sâu giấc, hay thức dậy giữa đêm hoặc khó đi vào giấc ngủ vì cảm giác đau. Thiếu ngủ làm bé mệt mỏi, uể oải vào ban ngày. Tình trạng này càng khiến bé dễ cáu kỉnh và giảm cảm giác thèm ăn.
-
Nhìn chung, tình trạng biếng ăn khi mọc răng là phản ứng tự nhiên của bé trước những khó chịu về thể chất. Nhận biết những dấu hiệu này giúp cha mẹ hiểu rằng bé không "hư" hay "lười ăn" một cách vô cớ, mà là do bé đang gặp phải những vấn đề về sức khỏe liên quan đến quá trình mọc răng.
Cách xử trí khi trẻ mọc răng biếng ăn
Khi trẻ mọc răng bị biếng ăn, cha mẹ cần có những biện pháp chăm sóc đặc biệt để giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn và đảm bảo đủ dinh dưỡng cho sự phát triển.
Cung cấp nước cho bé
Việc duy trì đủ nước cho cơ thể là vô cùng quan trọng, đặc biệt khi trẻ ăn ít hơn bình thường. Nước giúp ngăn ngừa tình trạng mất nước, điều này đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ nhỏ vì tỷ lệ nước trong cơ thể trẻ cao hơn người lớn và dễ mất nước hơn khi bị tiêu chảy, sốt hoặc không chịu ăn. Cha mẹ nên cho trẻ uống từng ngụm nước nhỏ nhiều lần trong ngày, tránh ép uống quá nhiều một lúc vì có thể gây nôn trớ.
Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi, sữa mẹ hoặc sữa công thức là nguồn cung cấp nước và dinh dưỡng duy nhất và đầy đủ, nên không cần bổ sung thêm nước nếu trẻ không bị mất nước do bệnh lý. Với trẻ lớn hơn (từ 6 tháng trở lên), có thể cho trẻ uống nước lọc đun sôi để nguội, sử dụng cốc tập uống để rèn luyện kỹ năng uống độc lập. Ngoài ra, cha mẹ có thể bổ sung nước thông qua các loại thực phẩm có hàm lượng nước cao như trái cây (dưa hấu, cam, lê) hoặc cháo, canh loãng.
Cần theo dõi lượng nước tiểu (ít nhất 6-8 lần/ngày, nước tiểu vàng nhạt) và các dấu hiệu mất nước như khô môi, khô miệng, mắt trũng, da khô, trẻ lờ đờ, ít khóc hoặc không có nước mắt khi khóc để có hướng xử lý kịp thời.
Việc duy trì đủ nước cho cơ thể là vô cùng quan trọng, đặc biệt khi trẻ ăn ít hơn bình thường.
Làm dịu nướu để bé dễ ăn hơn
Giai đoạn mọc răng khiến nướu trẻ sưng đau, gây khó chịu và làm giảm hứng thú với việc ăn uống. Việc xoa dịu nướu bị đau có thể giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn và dễ dàng chấp nhận thức ăn hơn. Cha mẹ có thể nhẹ nhàng xoa nướu cho bé bằng ngón tay sạch hoặc một miếng gạc ẩm mát để giảm cảm giác đau tức tạm thời.
Ngoài ra, đồ chơi gặm nướu bằng silicone mềm đã được làm mát trong ngăn mát tủ lạnh (không để trong ngăn đá để tránh gây bỏng lạnh) có thể giúp làm tê nhẹ và giảm đau nướu hiệu quả. Nên chọn sản phẩm đạt tiêu chuẩn an toàn, không chứa BPA hoặc các hóa chất độc hại.
Tránh sử dụng các loại gel bôi nướu chứa benzocaine hoặc lidocaine vì các chất này có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng như methemoglobinemia – một tình trạng làm giảm lượng oxy trong máu, đặc biệt nguy hiểm ở trẻ sơ sinh. Thay vào đó, cha mẹ có thể tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa nếu trẻ mọc răng gây đau đớn nghiêm trọng hoặc mất ngủ kéo dài.
Điều chỉnh kết cấu món ăn – chọn món mềm, mịn, nguội nhẹ
Trong giai đoạn mọc răng, trẻ thường thích các món ăn mềm, mịn, dễ nuốt và có nhiệt độ mát hoặc lạnh. Cha mẹ nên ưu tiên các loại thức ăn như:
-
Trái cây mềm, lạnh: Chuối nghiền , bơ nghiền , táo nghiền , các loại quả mọng lạnh , dưa hấu (bỏ hạt).
-
Rau củ nấu mềm, nghiền nhuyễn: Khoai lang , cà rốt , bí đỏ , đậu Hà Lan.
-
Sữa và các sản phẩm từ sữa: Sữa chua lạnh , phô mai mềm , sinh tố trái cây với sữa hoặc sữa chua.
-
Ngũ cốc: Cháo yến mạch nấu mềm , cơm nấu nhừ, nghiền , bánh quy ăn dặm mềm (với sự giám sát). Bánh mì (phần ruột mềm) với một lớp phết mỏng.
-
Protein: Trứng bác (nấu mềm) , thịt xay nhuyễn (nếu phù hợp với độ tuổi) , cá nấu mềm.
-
Khác: Súp xay nhuyễn (ấm hoặc mát) , kem trái cây tự làm (từ sữa mẹ, sữa công thức hoặc trái cây nghiền).
Dưới đây là bảng gợi ý thực đơn nhẹ, dễ ăn cho trẻ trong giai đoạn mọc răng:
|
Danh mục thực phẩm |
Ví dụ cụ thể |
Gợi ý chế biến |
|
Trái cây lạnh |
Chuối, táo, xoài, dâu tây, việt quất, dưa hấu, bơ |
Nghiền nhuyễn, cắt miếng nhỏ (tùy độ tuổi), làm sinh tố, làm kem |
|
Rau củ lạnh |
Khoai lang, cà rốt, bí đỏ, đậu Hà Lan, dưa chuột, bơ |
Nấu mềm, nghiền nhuyễn, cắt miếng nhỏ (tùy độ tuổi), làm sinh tố |
|
Sữa và chế phẩm từ sữa |
Sữa chua không đường, phô mai mềm, váng sữa |
Để lạnh |
|
Ngũ cốc |
Cháo yến mạch, bột gạo, bánh mì mềm (ruột), bánh quy ăn dặm mềm |
Nấu mềm, nghiền, xé nhỏ, chọn loại dễ tan |
|
Protein |
Trứng bác, thịt gà/heo/cá xay nhuyễn, đậu phụ non |
Nấu mềm, xay nhuyễn, nghiền |
|
Khác |
Súp rau củ xay nhuyễn, kem trái cây tự làm từ sữa mẹ/sữa công thức/trái cây |
Để nguội hoặc lạnh |
Bổ sung năng lượng qua sữa dinh dưỡng nếu bé ăn quá ít
Nếu trẻ biếng ăn nhiều và lượng thức ăn rắn không đủ để cung cấp năng lượng và dưỡng chất cần thiết, cha mẹ có thể cân nhắc việc bổ sung sữa dinh dưỡng phù hợp với độ tuổi của trẻ. Sữa vẫn là nguồn dinh dưỡng quan trọng, đặc biệt đối với trẻ dưới 1 tuổi. Trong trường hợp trẻ đã lớn hơn và đang trong giai đoạn ăn dặm, các sản phẩm sữa dinh dưỡng đặc chế cho trẻ biếng ăn có thể là một lựa chọn tốt.
Lưu ý rằng sữa không nên thay thế hoàn toàn bữa ăn chính, mà cần được sử dụng xen kẽ một cách hợp lý để bổ sung dinh dưỡng khi trẻ ăn quá ít. Nên chia nhỏ lượng sữa theo từng cữ trong ngày để tránh gây no ảo, làm giảm cảm giác thèm ăn của trẻ. Nếu tình trạng biếng ăn kéo dài, cần đưa trẻ đi khám để được tư vấn chuyên sâu từ bác sĩ dinh dưỡng.
Ngoài ra, để hỗ trợ trẻ mọc răng biếng ăn, mẹ có thể bổ sung Nutifood GrowPLUS+ Biếng Ăn, sản phẩm được nghiên cứu và phát triển bởi Viện Nghiên Cứu Dinh Dưỡng Nutifood Thụy Điển - NNRIS. Sản phẩm có công thức đặc chế dành riêng cho trẻ biếng ăn, hỗ trợ bé phát triển toàn diện:
-
Hỗ trợ kích thích ngon miệng: Thành phần Lysine, Vitamin nhóm B, Sắt và Kẽm hỗ trợ kích thích trẻ ăn ngon miệng, hỗ trợ cải thiện tình trạng biếng ăn.
-
Hỗ trợ tăng cân: Lysine kết hợp Sắt, Kẽm giúp cải thiện tình trạng dinh dưỡng do biếng ăn ở trẻ, góp phần giúp trẻ tăng cân hiệu quả.
-
Hỗ trợ tăng cường sức đề kháng: Hệ Prebiotic kép 2’-FL HMO(2) và FOS/ Inulin kết hợp Selen và một số Vitamin A, E, C giúp hỗ trợ tăng sức đề kháng, bảo vệ trẻ luôn khỏe mạnh.
-
Hỗ trợ tiêu hóa tốt: Chất xơ hòa tan FOS, Inulin cải thiện hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa.
-
Hỗ trợ tăng chiều cao tối ưu: Vitamin D3, Calci và Kẽm giúp xương chắc khỏe, hỗ trợ phát triển chiều cao.
Mẹ có thể cho bé uống GrowPLUS+ Biếng Ăn 1-2 lần/ngày, vào các bữa phụ để bổ sung năng lượng mà không ảnh hưởng đến bữa chính.
Sữa GrowPLUS+ Biếng ăn hỗ trợ bé ăn ngon, tăng cân khỏe mạnh.
Trẻ mọc răng biếng ăn là tình trạng phổ biến, đòi hỏi cha mẹ phải kiên nhẫn và hiểu rõ nguyên nhân. Việc làm dịu nướu, điều chỉnh chế độ ăn với món mềm, mát, dễ tiêu, cùng với việc đảm bảo đủ nước sẽ giúp bé dễ chịu hơn và vẫn đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng. Hãy nhớ, đây chỉ là giai đoạn tạm thời và với chăm sóc phù hợp, trẻ sẽ nhanh chóng trở lại thói quen ăn uống bình thường.
>>> Có thể bạn quan tâm:
Nguồn trích dẫn:
Colgate. (3 tháng 1, 2025). Bé mấy tháng thì mọc răng? Dấu hiệu và những lưu ý khi chăm sóc. https://www.colgate.com.vn/oral-health/kids-oral-care/how-do-i-know-if-my-baby-is-teething
Long Châu. (31 tháng 8, 2024). Trẻ biếng ăn khi mọc răng: Làm thế nào để cải thiện? Long Châu.https://nhathuoclongchau.com.vn/bai-viet/tre-bieng-an-khi-moc-rang-lam-the-nao-de-cai-thien.html
Medlatec. (15 tháng 5, 2020). Khi trẻ mọc răng, bố mẹ cần quan tâm đến những vấn đề gì? Medlatec.https://medlatec.vn/tin-tuc/khi-tre-moc-rang-bo-me-can-quan-tam-den-nhung-van-de-gi-s195-n18167
Medlatec. (1 tháng 3, 2024). Mọc răng ở trẻ: các dấu hiệu nhận biết và cách chăm sóc trẻ mọc răng. Medlatec.https://medlatec.vn/tin-tuc/moc-rang-o-tre-cac-dau-hieu-nhan-biet-va-cach-cham-soc-tre-moc-rang
