Bé biếng ăn là nỗi lo lớn của nhiều bà mẹ, đặc biệt khi bé ăn ít, kén chọn, hoặc không chịu thử các món mới. Tình trạng này không chỉ khiến bé chậm tăng cân mà còn dễ dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ. Một trong những giải pháp hiệu quả nhất để cải thiện là xây dựng bữa ăn đủ chất, kết hợp hợp lý giữa rau, đạm, và tinh bột. Nhưng làm thế nào để phối hợp các nhóm chất này một cách khoa học, hấp dẫn, và phù hợp với bé biếng ăn? Bài viết này sẽ hướng dẫn mẹ các khẩu phần ăn cho trẻ biếng ăn chi tiết, kèm gợi ý món ăn thực tế để bé ăn ngon miệng, khỏe mạnh, và phát triển toàn diện.

Tại sao cần cân đối đủ 3 nhóm: rau – đạm – tinh bột?

Một bữa ăn cân đối với đầy đủ rau, đạm, và tinh bột không chỉ giúp bé biếng ăn nhận đủ dinh dưỡng mà còn kích thích cảm giác thèm ăn, cải thiện hệ tiêu hóa, và hỗ trợ tăng trưởng. Dưới đây là những lý do chính:

• Cung cấp năng lượng toàn diện: Tinh bột là nguồn năng lượng chính, đạm xây dựng cơ bắp và mô, còn rau củ cung cấp vitamin, khoáng chất, và chất xơ, đảm bảo bé có đủ sức khỏe để vui chơi và học hỏi.

• Kích thích tiêu hóa: Rau củ giàu chất xơ giúp bé giảm đầy hơi, táo bón, cải thiện hệ vi sinh đường ruột, từ đó làm bé thoải mái hơn khi ăn.

• Tạo cảm giác ngon miệng: Sự kết hợp đa dạng giữa các nhóm chất mang lại màu sắc, hương vị phong phú, khiến bữa ăn hấp dẫn hơn với bé biếng ăn, giảm tình trạng kén chọn.

• Ngăn ngừa thiếu hụt dinh dưỡng: Bé biếng ăn thường ăn ít, dễ thiếu protein, vitamin, hoặc khoáng chất (như sắt, kẽm). Một bữa ăn cân đối đảm bảo bé nhận đủ vi chất cần thiết để phát triển chiều cao, cân nặng, và trí não.

• Hỗ trợ tăng cân và sức đề kháng: Đạm và tinh bột cung cấp năng lượng, trong khi rau củ tăng cường miễn dịch, giúp bé biếng ăn khỏe mạnh, ít ốm vặt, và bắt kịp đà tăng trưởng.

Bữa ăn cân đối giúp bé biếng ăn ăn ngon, tăng cân khỏe.

Nguyên tắc cơ bản khi kết hợp nhóm chất

Để xây dựng bữa ăn đủ chất cho bé biếng ăn, mẹ cần hiểu rõ vai trò của từng nhóm chất và cách phối hợp chúng một cách khoa học. Dưới đây là các nguyên tắc chi tiết, kèm tỷ lệ khẩu phần khuyến nghị và cách chọn thực phẩm phù hợp:

Tinh bột - Cung cấp năng lượng chính

Tinh bột là nguồn năng lượng chủ đạo, chiếm khoảng 50–60% tổng năng lượng trong bữa ăn của bé. Đây là nhóm chất giúp bé có sức lực để hoạt động, học hỏi, và phát triển trí não. Thiếu tinh bột, bé biếng ăn dễ mệt mỏi, uể oải, càng chán ăn hơn.

• Cách chọn tinh bột: Ưu tiên các loại tinh bột dễ tiêu hóa, giàu dinh dưỡng như gạo trắng, khoai lang, khoai tây, ngô, yến mạch, hoặc ngũ cốc nguyên cám. Tránh các loại tinh bột chế biến sẵn (bánh quy, snack) vì dễ gây no giả, làm bé bỏ bữa chính.

• Lượng khuyến nghị:

  • Trẻ 1–3 tuổi: 60–120 g gạo/ngày (khoảng ½–1 bát cơm nhỏ).

  • Trẻ 4–6 tuổi: 120–160 g gạo/ngày (1–1.5 bát cơm).

  • Trẻ 7–9 tuổi: 160–220 g gạo/ngày (1.5–2 bát cơm).

• Cách chế biến: Chế biến mềm, dễ nhai (cháo, cơm nát, súp) để phù hợp với hệ tiêu hóa non yếu của bé biếng ăn. Ví dụ, nấu cháo gạo tẻ với khoai lang nghiền để tăng vị ngọt tự nhiên, kích thích bé ăn.

Đạm - Xây dựng cơ thể, tăng cân, phát triển chiều cao

Đạm (protein) là “nguyên liệu” xây dựng cơ bắp, mô, và các cơ quan trong cơ thể, đồng thời hỗ trợ tăng cân và phát triển chiều cao. Với bé biếng ăn, đạm đặc biệt quan trọng để cải thiện cân nặng và tăng cường sức đề kháng, chiếm khoảng 15–20% tổng năng lượng.

• Cách chọn đạm: Kết hợp đạm động vật (thịt gà, thịt bò, cá, tôm, trứng) và đạm thực vật (đậu hũ, đậu lăng, hạt chia). Đạm động vật dễ hấp thu, còn đạm thực vật hỗ trợ tiêu hóa và bổ sung chất xơ.

• Lượng khuyến nghị:

  • Trẻ 1–3 tuổi: 25–35 g đạm/ngày (tương đương 50–70 g thịt/cá hoặc 1–2 quả trứng).

  • Trẻ 4–6 tuổi: 35–55 g đạm/ngày (70–100 g thịt/cá hoặc 2–3 quả trứng).

  • Trẻ 7–9 tuổi: 55–75 g đạm/ngày (100–150 g thịt/cá hoặc 3–4 quả trứng).

• Cách chế biến: Hầm, hấp, hoặc xay nhuyễn để đạm dễ tiêu hóa. Ví dụ, thịt gà hầm mềm xay chung với cháo, hoặc đậu hũ non trộn súp bí đỏ, tạo kết cấu mịn, dễ ăn cho bé biếng ăn.

Đạm (protein) là “nguyên liệu” xây dựng cơ bắp, mô, và các cơ quan trong cơ thể

Rau củ -  Cung cấp vitamin, chất xơ, hỗ trợ tiêu hóa

Rau củ cung cấp vitamin (A, C, K), khoáng chất (sắt, canxi), và chất xơ, giúp bé biếng ăn cải thiện tiêu hóa, tăng sức đề kháng, và ngăn ngừa táo bón. Nhóm này chiếm khoảng 20–25% tổng năng lượng.

• Cách chọn rau củ: Chọn rau củ tươi, màu sắc đa dạng như cà rốt (giàu vitamin A), bí đỏ (giàu chất xơ), cải bó xôi (giàu sắt), hoặc khoai lang (giàu vitamin C). Ưu tiên rau củ ngọt tự nhiên để kích thích vị giác.

• Lượng khuyến nghị:

  • Trẻ 1–3 tuổi: 100–200 g rau củ/ngày (1–2 bát nhỏ).

  • Trẻ 4–6 tuổi: 200–300 g rau củ/ngày (2–3 bát nhỏ).

  • Trẻ 7–9 tuổi: 300–400 g rau củ/ngày (3–4 bát nhỏ).

• Cách chế biến: Hấp, luộc, hoặc xay nhuyễn để giữ nguyên dưỡng chất và dễ tiêu hóa. Ví dụ, xay cà rốt luộc trộn với cháo, hoặc súp bí đỏ nghiền mịn, tạo màu sắc bắt mắt, hấp dẫn bé biếng ăn.

Tỷ lệ khẩu phần khuyến nghị:

• Theo tháp dinh dưỡng, một bữa ăn lý tưởng cho bé biếng ăn nên có tỷ lệ: 50% tinh bột, 20% đạm, 25% rau củ, 5% chất béo (dầu ăn, mỡ động vật). Ví dụ: Một bát cháo cho trẻ 1–3 tuổi có thể gồm 30 g gạo (tinh bột), 20 g thịt gà (đạm), 30 g cà rốt (rau củ), và 1 thìa cà phê dầu ô liu (chất béo).

• Nguyên tắc phối hợp: Đa dạng thực phẩm trong mỗi nhóm (ví dụ: đổi từ thịt gà sang cá, từ cà rốt sang bí đỏ), chế biến mềm, màu sắc bắt mắt, và ưu tiên vị ngọt tự nhiên để kích thích bé ăn. Các bữa ăn nên cách nhau 2–3 giờ, chia thành 5–6 bữa nhỏ/ngày để bé không bị no quá.

Rau, đạm, tinh bột kết hợp khoa học giúp bé biếng ăn ăn ngon.

Gợi ý cho mẹ các món ăn kết hợp bữa ăn rau - đạm - tinh bột hợp lý cho bé biếng ăn

Dưới đây là bốn món ăn đơn giản, dễ làm, kết hợp hài hòa giữa rau, đạm, và tinh bột, phù hợp với khẩu phần ăn cho trẻ biếng ăn. Các món này không chỉ giàu dinh dưỡng mà còn có màu sắc, hương vị hấp dẫn, giúp bé hứng thú hơn với bữa ăn:

Cháo gà cà rốt

Lợi ích: Cháo mềm, dễ tiêu, giàu protein từ gà, vitamin A từ cà rốt, và năng lượng từ gạo. Màu cam bắt mắt của cà rốt kích thích bé biếng ăn thử món mới.

Nguyên liệu (cho 1 bữa, trẻ 1–3 tuổi):

• Gạo tẻ: 30 g (tinh bột).

• Thịt gà (phần ức): 20 g (đạm).

• Cà rốt: 30 g (rau củ).

• Dầu ô liu: 1 thìa cà phê.

• Gia vị: Một chút muối i-ốt (cho trẻ trên 1 tuổi).

Cách làm:

1. Vo gạo, ninh nhừ thành cháo với 200 ml nước.

2. Cà rốt rửa sạch, hấp chín, xay nhuyễn.

3. Thịt gà luộc chín, xé nhỏ hoặc xay mịn.

4. Trộn cà rốt và thịt gà vào cháo, đun sôi nhẹ, thêm dầu ô liu để tăng vị béo.

5. Để nguội bớt, cho bé ăn khi cháo còn ấm.

Cơm nắm với cá và súp 

Lợi ích: Cơm nắm tạo cảm giác thú vị, cá hồi giàu protein và omega-3 hỗ trợ trí não, bí đỏ bổ sung chất xơ và vitamin C, giúp bé biếng ăn ăn ngon hơn.

Nguyên liệu (cho 1 bữa, trẻ 3–6 tuổi):

• Gạo dẻo: 50 g (tinh bột).

• Cá hồi phi lê: 30 g (đạm).

• Bí đỏ: 40 g (rau củ).

• Dầu mè: 1 thìa cà phê.

Cách làm:

1. Nấu cơm dẻo, để nguội bớt, nắm thành từng viên nhỏ vừa tay bé.

2. Cá hồi hấp chín, xay nhuyễn hoặc tán nhỏ.

3. Bí đỏ luộc chín, xay thành súp, thêm dầu mè cho thơm.

4. Dọn cơm nắm với cá hồi và súp bí đỏ riêng, khuyến khích bé tự bốc ăn.

Nui xào thịt bò sốt cà 

Lợi ích: Nui mềm, dễ nhai, thịt bò giàu sắt và protein hỗ trợ tăng cân, cà chua cung cấp vitamin C và lycopene, tăng sức đề kháng cho bé biếng ăn.

Nguyên liệu (cho 1 bữa, trẻ 4–6 tuổi):

• Nui (mì ống nhỏ): 40 g (tinh bột).

• Thịt bò thăn: 30 g (đạm).

• Cà chua: 40 g (rau củ).

• Dầu ô liu: 1 thìa cà phê.

Cách làm:

1. Luộc nui chín mềm, để ráo.

2. Thịt bò thái mỏng, xào chín với chút muối i-ốt.

3. Cà chua rửa sạch, luộc, bóc vỏ, xay nhuyễn, nấu thành sốt.

4. Trộn nui, thịt bò, và sốt cà chua, thêm dầu ô liu, đun nhẹ cho thấm.

5. Dọn ra đĩa, trang trí bắt mắt để bé hứng thú.

Cháo thịt lợn khoai lang và cà rốt

Lợi ích: Cháo giàu năng lượng từ gạo và khoai lang, protein từ thịt lợn hỗ trợ tăng cân, cà rốt bổ sung vitamin A, giúp bé biếng ăn cải thiện tiêu hóa và thị lực.

Nguyên liệu (cho 1 bữa, trẻ 1–3 tuổi):

• Gạo tẻ: 30 g (tinh bột).

• Thịt lợn nạc: 20 g (đạm).

• Khoai lang: 20 g, cà rốt: 20 g (rau củ).

• Dầu hạt cải: 1 thìa cà phê.

Cách làm:

1. Ninh gạo thành cháo nhuyễn với 200 ml nước.

2. Khoai lang và cà rốt hấp chín, xay mịn.

3. Thịt lợn luộc chín, xay nhuyễn.

4. Trộn khoai lang, cà rốt, và thịt lợn vào cháo, đun sôi nhẹ, thêm dầu hạt cải.

5. Để nguội bớt, cho bé ăn khi cháo còn ấm.

Kết hợp sữa dinh dưỡng để bổ sung năng lượng khi bé ăn ít: 

Nếu bé biếng ăn không ăn đủ lượng thức ăn cần thiết trong các bữa chính, mẹ có thể bổ sung sữa dinh dưỡng để cung cấp thêm năng lượng và vi chất, giúp bé phát triển khỏe mạnh. Sữa dinh dưỡng, bao gồm sữa mẹ hoặc sữa công thức phù hợp với độ tuổi, là nguồn cung cấp protein, chất béo, vitamin (A, D, C), và khoáng chất (sắt, kẽm, canxi) dồi dào. Dưới đây là những điều mẹ cần biết:

• Lợi ích của sữa dinh dưỡng: Sữa dễ tiêu hóa, hỗ trợ tăng cân, tăng cường sức đề kháng, và cải thiện hệ vi sinh đường ruột nhờ các chất xơ hòa tan (như FOS). Với bé biếng ăn, sữa giúp bù đắp năng lượng thiếu hụt, đặc biệt khi bé chỉ ăn 1–2 thìa cháo mỗi bữa.

• Cách chọn sữa: Ưu tiên sữa phù hợp với độ tuổi và nhu cầu dinh dưỡng của bé. Mẹ nên chọn sữa có bổ sung vi chất (sắt, kẽm, vitamin nhóm B) để kích thích cảm giác thèm ăn và cải thiện tiêu hóa.

• Cách sử dụng: Cho bé uống 1–2 ly sữa nhỏ (100–150 ml/lần) vào các bữa phụ, như 10h sáng hoặc 3h chiều, cách xa bữa chính 1–2 giờ để không làm bé no quá, ảnh hưởng đến cảm giác đói. 

• Lưu ý: Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi chọn loại sữa hoặc điều chỉnh lượng sữa, đặc biệt nếu bé có dấu hiệu dị ứng (mẩn ngứa, tiêu chảy) hoặc khó tiêu. Theo dõi cân nặng và sức khỏe của bé để đảm bảo sữa phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng.

Sữa dinh dưỡng hỗ trợ bé biếng ăn đủ chất, khỏe mạnh.

Để hỗ trợ trẻ biếng ăn, mẹ có thể bổ sung Nutifood GrowPLUS+ Biếng Ăn, sản phẩm được nghiên cứu và phát triển bởi Viện Nghiên Cứu Dinh Dưỡng Nutifood Thụy Điển - NNRIS. 

• Hỗ trợ kích thích ngon miệng: Thành phần Lysine, Vitamin nhóm B, Sắt và Kẽm hỗ trợ kích thích trẻ ăn ngon miệng, hỗ trợ cải thiện tình trạng biếng ăn.

• Hỗ trợ tăng cân: Lysine kết hợp Sắt, Kẽm giúp cải thiện tình trạng dinh dưỡng do biếng ăn ở trẻ, góp phần giúp trẻ tăng cân hiệu quả.

• Hỗ trợ tăng cường sức đề kháng: Hệ Prebiotic kép 2’-FL HMO(2) và FOS/ Inulin kết hợp Selen và một số Vitamin A, E, C giúp hỗ trợ tăng sức đề kháng, bảo vệ trẻ luôn khỏe mạnh. 

• Hỗ trợ tiêu hóa tốt: Chất xơ hòa tan FOS, Inulin cải thiện hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa.

• Hỗ trợ tăng chiều cao tối ưu: Vitamin D3, Calci và Kẽm giúp xương chắc khỏe, hỗ trợ phát triển chiều cao.

Mẹ có thể cho bé uống GrowPLUS+ Biếng Ăn 1-2 lần/ngày, vào các bữa phụ để bổ sung năng lượng mà không ảnh hưởng đến bữa chính. 

Sữa GrowPLUS+ Biếng Ăn hỗ trợ bé ăn ngon, tăng cân khỏe mạnh.

Bé biếng ăn không còn là nỗi lo nếu mẹ biết cách xây dựng bữa ăn đủ chất, kết hợp hài hòa giữa rau, đạm, và tinh bột. Bằng cách áp dụng tỉ lệ dinh dưỡng hợp lý, chọn thực phẩm tươi ngon, và chế biến món ăn đa dạng, mẹ có thể giúp bé ăn ngon miệng, cải thiện cân nặng, và phát triển toàn diện. Hãy kiên nhẫn tạo môi trường ăn uống vui vẻ, khuyến khích bé thử các món mới, và theo dõi sự tiến bộ của bé mỗi ngày mẹ nhé! 

>>> Có thể bạn quan tâm:

• Nhu cầu dinh dưỡng của thực đơn cho trẻ cần đảm bảo yếu tố gì?

• Dinh dưỡng cho trẻ ăn uống lành mạnh, đúng cách và phù hợp

• Gợi ý 10 món ngon cho trẻ giàu dinh dưỡng để bé ăn ngon, tăng cân

Nguồn tham khảo:

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. (2024, December 22). Trẻ biếng ăn suy dinh dưỡng: Vì sao, cách điều trị và chăm sóc. Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. https://tamanhhospital.vn/tre-bieng-an-suy-dinh-duong/

Vinmec. (2024, July 22). Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho trẻ biếng ăn. Vinmec. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/nguyen-tac-xay-dung-thuc-don-cho-tre-bieng-vi

Vinmec. (2024, July 22). Những thực phẩm nên dùng cho trẻ suy dinh dưỡng. Vinmec. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/nhung-thuc-pham-nen-dung-cho-tre-suy-dinh-duong-vi