Trẻ biếng ăn là nỗi lo của nhiều bậc cha mẹ, khiến bé chậm tăng cân và thiếu hụt dinh dưỡng. Giải pháp cho trẻ biếng ăn không chỉ nằm ở việc bổ sung thực phẩm mà còn ở cách thay đổi hành vi của bé thông qua liệu pháp hành vi. Bài viết này sẽ hướng dẫn mẹ áp dụng liệu pháp hành vi tại nhà, giúp bé ăn ngon miệng hơn và phát triển khỏe mạnh.

Liệu pháp hành vi là gì?

Liệu pháp hành vi là phương pháp sử dụng các kỹ thuật tâm lý để thay đổi hành vi và thói quen của trẻ, đặc biệt trong việc ăn uống. Với trẻ biếng ăn, liệu pháp này tập trung vào việc tạo môi trường thoải mái, khuyến khích bé tự giác ăn và giảm áp lực từ cha mẹ. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, biếng ăn ở trẻ thường liên quan đến tâm lý (như sợ hãi, chán nản) hoặc thói quen sai lầm (như ăn rong, ép ăn). Liệu pháp hành vi sẽ giúp các mẹ giải quyết gốc rễ vấn đề, biến bữa ăn của bé trở thành trải nghiệm vui vẻ. 

Phương pháp này không chỉ hiệu quả mà còn dễ áp dụng tại nhà, phù hợp với mọi gia đình. Bằng cách hiểu và tôn trọng nhu cầu của bé, mẹ có thể xây dựng giải pháp cho trẻ biếng ăn lâu dài, giúp bé ăn ngon miệng và phát triển toàn diện một cách khoa học. 

Bé vui vẻ trong bữa ăn nhờ liệu pháp hành vi.

Liệu pháp hành vi – Giải pháp cho trẻ biếng ăn mẹ có thể áp dụng tại nhà

Dưới đây là các bước cụ thể trong liệu pháp hành vi mà mẹ có thể thực hiện để cải thiện tình trạng trẻ biếng ăn, từ việc tạo môi trường ăn uống đến bổ sung dinh dưỡng thông minh.

Tạo môi trường ăn uống tích cực – nền tảng của giải pháp cho trẻ biếng ăn

Môi trường ăn uống ảnh hưởng lớn đến tâm lý của trẻ. Một không gian vui vẻ, thoải mái sẽ khơi gợi sự hứng thú, giúp trẻ biếng ăn cảm thấy bữa ăn là niềm vui thay vì áp lực hay là sự bực bội. Để đạt được điều này mẹ có thể áp dụng các mẹo sau: 

• Trang trí bàn ăn, món ăn sinh động: Sử dụng bát đĩa có hình thú ngộ nghĩnh, dễ thương, màu sắc tươi sáng để thu hút bé. Ví dụ, một chiếc bát in hình gấu panda hay là công chúa elsa có thể khiến bé tò mò, thích thú và muốn khám phá món ăn.

• Tạo không khí gia đình: Ăn cùng gia đình, trò chuyện vui vẻ hoặc kể chuyện hài hước giúp bé cảm thấy thoải mái. Tránh quát mắng hay ép buộc bé trong bữa ăn.

• Loại bỏ phiền nhiễu: Tắt tivi, điện thoại hoặc các thiết bị điện tử để bé tập trung vào món ăn. 

Theo nghiên cứu từ Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), một môi trường ăn uống tích cực giúp giảm nguy cơ biếng ăn ở trẻ dưới 3 tuổi. Đây là bước đầu tiên và quan trọng trong giải pháp cho trẻ biếng ăn, đặt nền tảng cho các bước tiếp theo của con mẹ nhé. 

Giới hạn thời gian ăn – không kéo dài

Bữa ăn kéo dài quá lâu (trên 30 phút) khiến bé biếng ăn chán nản, mất hứng thú và dễ hình thành thói quen ăn ngậm. Mẹ nên giới hạn thời gian mỗi bữa ăn từ 20-30 phút. Nếu bé không ăn hết, hãy bình tĩnh kết thúc bữa ăn và kiên nhẫn chờ đến bữa tiếp theo. Một số mẹo cụ thể mà mẹ có thể áp dụng như sau:

• Đặt đồng hồ báo giờ hay là lặp đi lặp lại câu gọi bé ăn cơm để bé nhận biết thời gian ăn.

• Tránh dỗ dành hoặc kéo dài bữa ăn bằng cách cho bé xem điện thoại hoặc ép bé ăn thêm, vì điều này có thể làm tăng cảm giác sợ hãi với bữa ăn, từ đó làm trầm trọng thêm tình trạng trẻ biếng ăn.

Giới hạn thời gian giúp bé học cách ăn đúng giờ, tập trung hơn và cảm nhận cơn đói tự nhiên, là một phần thiết yếu của giải pháp cho trẻ biếng ăn.

Cho bé quyền tự quyết - không ép ăn

Ép buộc bé ăn thường dẫn đến phản ứng tiêu cực, khiến trẻ biếng ăn ngày càng nghiêm trọng. Thay vào đó, mẹ hãy cho bé quyền tự quyết để xây dựng cảm giác thoải mái và tự lập:

• Lựa chọn món ăn: Đưa ra 2-3 lựa chọn lành mạnh, ví dụ: “Con muốn ăn cơm với cá hay cơm với thịt?”. Điều này giúp bé cảm thấy được tôn trọng.

• Khuyến khích bé tự ăn: Cho phép bé tự xúc, cầm thức ăn hoặc dùng thìa, dù có thể lộn xộn lúc đầu. Ví dụ, mẹ để bé tự bốc một miếng cà rốt luộc sẽ kích thích sự tò mò và sự chủ động của bé. 

• Tôn trọng tín hiệu no: Khi bé quay đầu, ngậm miệng hoặc từ chối, hãy dừng lại thay vì ép ăn thêm và mẹ có thể hỏi bé rằng: “Thế thì thôi nhé, không ăn nữa nhé!” để xác nhận rằng con không muốn ăn nữa cũng như thể hiện sự tôn trọng đối với con. 

Việc cho bé tự quyết là một yếu tố quan trọng trong giải pháp cho trẻ biếng ăn

Khen đúng cách – tránh phần thưởng vật chất

Khen ngợi là cách tuyệt vời để khuyến khích trẻ biếng ăn, nhưng mẹ cần khen đúng cách để tránh tạo thói quen xấu. Thay vì thưởng kẹo, đồ chơi hay các phần thưởng vật chất, mẹ nên:

• Khen hành vi cụ thể: Ví dụ, “Con xúc cơm giỏi quá, mẹ tự hào lắm!” hoặc “Hôm nay con thử món rau mới, thật là giỏi quá đi!”. 

• Tập trung vào nỗ lực: Ngay cả khi bé chỉ ăn một ít, hãy khen ngợi sự cố gắng, như “Con đã thử món mới, rất đáng khen!”.

• Tránh liên kết ăn với phần thưởng: Thưởng vật chất có thể khiến bé chỉ ăn để được quà, làm mất đi ý nghĩa của bữa ăn.

Lời khen tích cực giúp bé tự tin, yêu thích việc ăn uống và củng cố hiệu quả của giải pháp cho trẻ biếng ăn. 

Bổ sung năng lượng thông minh – tránh lệ thuộc

Nhiều mẹ thắc mắc trẻ biếng ăn nên bổ sung gì để đảm bảo dinh dưỡng, đặc biệt với trẻ biếng ăn chậm tăng cân. Thay vì thay thế bữa chính bằng bánh kẹo hay đồ ăn vặt, mẹ nên áp dụng cách bổ sung dinh dưỡng khoa học:

• Chia nhỏ bữa phụ: Cung cấp các bữa phụ cách xa bữa chính (VD: 10h sáng hoặc 3h chiều) với thực phẩm lành mạnh như trái cây tươi (táo, chuối), sữa chua không đường, hoặc các loại hạt (hạnh nhân, óc chó). Điều này giúp bé nhận đủ năng lượng mà vẫn đói vào bữa chính.

• Chọn thực phẩm giàu dinh dưỡng: Ưu tiên thực phẩm giàu protein, chất xơ, và vi chất như trứng luộc, khoai lang, hoặc sinh tố rau củ để hỗ trợ tiêu hóa và tăng cân khỏe mạnh.

• Tránh đồ ăn vặt thiếu lành mạnh: Bánh kẹo, nước ngọt có thể làm bé no giả, giảm hứng thú với bữa chính, và gây thiếu hụt vi chất lâu dài.

Ngoài ra, để hỗ trợ trẻ biếng ăn, mẹ có thể bổ sung Nutifood GrowPLUS+ Biếng ăn, sản phẩm được nghiên cứu và phát triển bởi Viện Nghiên Cứu Dinh Dưỡng Nutifood Thụy Điển - NNRIS. Sản phẩm có công thức đặc chế dành riêng cho trẻ biếng ăn, hỗ trợ bé phát triển toàn diện:

• Hỗ trợ kích thích ngon miệng: Thành phần Lysine, Vitamin nhóm B, Sắt và Kẽm hỗ trợ kích thích trẻ ăn ngon miệng và cải thiện tình trạng biếng ăn.

• Hỗ trợ tăng cân: Lysine kết hợp Sắt, Kẽm góp phần cải thiện tình trạng dinh dưỡng do biếng ăn ở trẻ, giúp trẻ tăng cân hiệu quả.

• Hỗ trợ tăng cường sức đề kháng: Hệ Prebiotic kép 2’-FL HMO(2) và FOS/ Inulin kết hợp Selen và một số Vitamin A, E, C giúp hỗ trợ tăng sức đề kháng, bảo vệ trẻ khỏe mạnh. 

• Hỗ trợ tiêu hóa tốt: Chất xơ hòa tan FOS, Inulin giúp cải thiện hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa.

• Hỗ trợ tăng chiều cao tối ưu: Vitamin D3, Calci và Kẽm giúp xương chắc khỏe, hỗ trợ phát triển chiều cao.

Mẹ có thể cho bé uống GrowPLUS+ Biếng ăn 1-2 lần/ngày, vào các bữa phụ để bổ sung năng lượng mà không ảnh hưởng đến bữa chính. Sản phẩm không chỉ là giải pháp cho trẻ biếng ăn mà còn giúp mẹ yên tâm về dinh dưỡng của bé.

Sữa GrowPLUS+ Biếng ăn hỗ trợ bé ăn ngon, tăng cân khỏe mạnh.

Theo dõi hành vi – ghi nhận tiến bộ hằng tuần

Để giải pháp cho trẻ biếng ăn đạt hiệu quả lâu dài, mẹ cần theo dõi và ghi nhận sự tiến bộ của bé. Việc này giúp mẹ đánh giá hiệu quả của liệu pháp, điều chỉnh phương pháp kịp thời và tạo động lực cho cả mẹ và bé.

Bảng theo dõi hành vi ăn uống hằng ngày

Theo dõi hành vi giúp mẹ hiểu thói quen ăn uống của bé. Mẹ có thể tạo một bảng theo dõi đơn giản trên giấy hoặc ứng dụng điện thoại, ghi lại như bảng mẫu dưới đây:

Bảng này giúp mẹ nhận ra xu hướng ăn uống của bé, từ đó điều chỉnh thực đơn hoặc phương pháp phù hợp với trẻ biếng ăn.

Thang đánh giá hành vi ăn uống mỗi tuần

Đánh giá hành vi ăn uống hàng tuần giúp mẹ đo lường tiến bộ của bé. Cuối mỗi tuần, mẹ có thể đánh giá hành vi ăn uống của bé theo thang điểm từ 1-5 để ghi nhận mức độ hợp tác: 

Thang điểm này giúp mẹ đo lường sự tiến bộ, ví dụ: “Tuần này bé đạt 3 điểm, tăng từ 2 điểm tuần trước vì đã thử món mới”.Thang điểm này hỗ trợ mẹ theo dõi trẻ biếng ăn nên bổ sung gì để cải thiện.

Ghi nhận điểm “chuyển biến tích cực” của từng tuần

Ghi nhận tiến bộ nhỏ giúp mẹ và bé có động lực. Những thay đổi tích cực được ghi lại để khuyến khích bé và cả mẹ:

Những ghi nhận này giúp mẹ kiên nhẫn và tạo động lực để bé tiếp tục cải thiện thói quen ăn uống, đặc biệt với trẻ biếng ăn chậm tăng cân.

Lên mục tiêu tuần mới để củng cố giải pháp cho trẻ biếng ăn

Dựa trên kết quả mỗi tuần, mẹ đặt mục tiêu cụ thể cho tuần tiếp theo giúp mẹ duy trì giải pháp khoa học. Mục tiêu rõ ràng để có thể khuyến khích bé tiến bộ.

Bé tự giác ăn uống nhờ theo dõi hành vi khoa học.

Giải pháp cho trẻ biếng ăn qua liệu pháp hành vi cần sự kiên nhẫn và khoa học. Chính vì vậy, mẹ hãy tìm cách cách tạo môi trường ăn uống vui vẻ, tôn trọng bé, khen ngợi đúng cách và bổ sung dinh dưỡng thông minh giúp bé ăn ngon, phát triển toàn diện. Hãy kiên trì theo dõi tiến bộ của bé và đặt mục tiêu mới để hành trình chăm sóc bé trở nên dễ dàng, mẹ nhàn tênh!

>>> Có thể bạn quan tâm:

• Gợi ý 10 món ngon cho trẻ biếng ăn dễ nấu, mẹ hãy áp dụng ngay

• Tình trạng trẻ biếng ăn chậm tăng cân, đâu là giải pháp? 

• Tổng hợp các mẹo giúp trẻ ăn ngon miệng các mẹ không thể bỏ qua

Trích dẫn nguồn:

Medlatec. (2022, April 28). Trẻ biếng ăn phải làm sao - chuyên gia Dinh dưỡng tư vấn chi tiết. Medlatec. https://medlatec.vn/tin-tuc/tre-bieng-an-phai-lam-sao--chuyen-gia-dinh-duong-tu-van-chi-tiet-s195-n28062

Vinmec. (2024, July 22). Biếng ăn tâm lý ở trẻ em điều trị như thế nào? Vinmec. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/bieng-tam-ly-o-tre-em-dieu-tri-nhu-nao-vi

YellowBusABA. ABA Therapy for Picky Eaters. Yellow Bus ABA Therapy In New York. https://www.yellowbusaba.com/post/aba-therapy-for-picky-eaters