Suy dinh dưỡng ở trẻ là tình trạng cơ thể không được cung cấp đầy đủ năng lượng và các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể phát triển. Tình trạng này thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 3 tuổi. Để cải thiện, các mẹ cần thiết lập chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng phù hợp. Trẻ suy dinh dưỡng nên ăn gì, mời các mẹ theo dõi bài viết dưới đây.

Tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em

Trước khi tìm hiểu về chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng thì các mẹ cần hiểu rõ về suy dinh dưỡng và đánh giá chính xác con mình có bị suy dinh dưỡng hay không. Suy dinh dưỡng cơ trẻ em là tình trạng trẻ bị thiếu hụt, dư thừa, mất cân bằng năng lượng, một số dưỡng chất, vi chất và khoáng chất. Trẻ em bị suy dinh dưỡng có 3 nhóm phổ biến, gồm:

• Suy dinh dưỡng gầy còm.

• Suy dinh dưỡng do thiếu hoặc thừa chất dinh dưỡng, vi chất.

• Suy dinh dưỡng thừa cân.

Theo tiêu chuẩn cân nặng/tuổi người ta chia suy dinh dưỡng làm 3 độ:

• Suy dinh dưỡng Độ I: Trọng lượng còn 90% so với tuổi.

• Suy dinh dưỡng Độ II: Trọng lượng còn 75% so với tuổi.

• Suy dinh dưỡng Độ III: Trọng lượng còn dưới 60% so với tuổi.

Cần theo dõi cân nặng để biết tình trạng phát triển của trẻ

Nguyên nhân dẫn đến suy dinh dưỡng ở trẻ em

Nguyên nhân trẻ bị suy dinh dưỡng được tổng hợp từ nhiều yếu tố:

• Do dinh dưỡng: Nuôi trẻ không đúng phương pháp khi mẹ thiếu hoặc mất sữa, cho trẻ ăn bổ sung không đúng cả về số lượng và chất lượng, nguyên nhân quan trọng nhất hay gặp là do bà mẹ thiếu kiến thức dinh dưỡng hoặc không có thời gian chăm sóc con cái.

• Do ốm đau kéo dài: Trẻ mắc các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp, tiêu hóa nhiều lần, biến chứng sau các bệnh viêm phổi, sởi, lỵ…

• Do thể tạng dị tật: Trẻ đẻ non, suy dinh dưỡng bào thai, các dị tật sứt môi, hở hàm ếch, tim bẩm sinh.

• Do điều kiện kinh tế xã hội: Suy dinh dưỡng là một bệnh của nghèo nàn và lạc hậu, có liên quan đến kinh tế, văn hóa, dân trí. Đây là mô hình hệ bệnh tật đặc trưng của các nước đang phát triển.

Muốn biết trẻ có bị suy dinh dưỡng hay không các bà mẹ cần phải theo dõi cân nặng thường xuyên cho trẻ trên biểu đồ phát triển. Nếu thấy 2 - 3 tháng liền trẻ không tăng cân cần phải đưa trẻ đi khám bác sĩ để tìm hiểu nguyên nhân.

Biếng ăn, thiếu hụt dưỡng chất khiến trẻ bị suy dinh dưỡng

Biểu hiện của trẻ suy dinh dưỡng

Trẻ suy dinh dưỡng có những biểu hiện rất dễ nhận thấy, bao gồm:

• Không lên cân hoặc giảm cân.

• Teo mỡ ở cánh tay.

• Teo nhỏ: mất hết lớp mỡ dưới da bụng.

• Da xanh, tóc thưa rụng dễ gãy, đổi màu.

• Ăn kém, hay bị rối loạn tiêu hóa: ỉa phân sống, ỉa chảy hay gặp.

• Thể nặng: Có phù hoặc teo đét, có thể biểu hiện của thiếu vitamin gây quáng gà, khô giác mạc đến loét giác mạc. Hiện nay thể nặng rất hiếm gặp.

Suy dinh dưỡng ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển của trẻ?

Suy dinh dưỡng ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của trẻ. Trẻ được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng sẽ có nền tảng để phát triển khỏe mạnh, thông minh. Ngược lại, suy dinh dưỡng sẽ kìm hãm sự phát triển của trẻ, khiến trẻ chậm phát triển, thậm chí gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe.

Một số trẻ bị suy dinh dưỡng nặng có thể gây ra những tổn thương không thể khắc phục như mềm xương, chậm phát triển thể chất, thấp còi, mù lòa,... Do đó, khi nhận thấy con có biểu hiện suy dinh dưỡng, các mẹ cần có giải pháp can thiệp, khắc phục càng sớm càng tốt.

Suy dinh dưỡng cản trở quá trình phát triển của trẻ

Các bà mẹ cần làm gì khi trẻ bị suy dinh dưỡng?

Với thể vừa và nhẹ (độ I và độ II): Điều trị tại nhà bằng chế độ ăn và chăm sóc. Vậy, trẻ suy dinh dưỡng nên ăn gì? Cần bổ sung gì? Chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng như thế nào?

• Chế độ ăn: Cho trẻ bú mẹ theo nhu cầu, bất cứ lúc nào kể cả ban đêm.

• Nếu mẹ thiếu hoặc mất sữa: Dùng các loại sữa bột công thức theo tháng tuổi, sữa cho trẻ suy dinh dưỡng hoặc dùng sữa đậu nành (đậu tương).

• Đối với trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên cho trẻ ăn bổ sung theo tháng tuổi nhưng số bữa ăn phải tăng lên, thức ăn phải nấu kỹ, nấu xong ăn ngay.

• Tăng đậm độ năng lượng của bữa ăn bằng cách cho tăng thêm enzym (men tiêu hóa) trong các hạt nảy mầm để làm lỏng thức ăn và tăng độ nhiệt lượng của thức ăn. Cụ thể là: có thể dùng giá đậu xanh để làm lỏng thức ăn cho trẻ, tức là có thể tăng lượng bột khô lên 2 - 3 lần mà độ lỏng của bột không thay đổi. Cứ 10g bột cho 10g giá đậu xanh giã nhỏ lọc lấy nước.

Trẻ suy dinh dưỡng cần bổ sung những thực phẩm gì?

Chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng cần đa dạng thực phẩm và ưu tiên một số thực phẩm sau:

• Gạo, khoai tây.

• Thịt: gà, lợn, bò, tôm, cua, cá, trứng.

• Sữa bột giàu năng lượng: Theo hướng dẫn cụ thể của Bác sĩ.

• Dầu, mỡ.

• Các loại rau xanh và quả chín.

Thực phẩm giúp cải thiện tình trạng dinh dưỡng cho trẻ

Chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng nặng (độ III)

Chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng nặng nên lưu ý chia thành nhiều bữa ăn trong ngày. Đồng thời, các mẹ cần ghi nhớ:

• Tăng dần calo.

• Dùng sữa cao năng lượng: Theo chỉ định và tư vấn trực tiếp của Bác sĩ

• Trẻ cần được ăn bổ sung theo các chế độ ăn giống như trẻ bình thường. Số lượng một bữa có thể ít hơn nhưng số bữa ăn nhiều hơn trẻ bình thường.

• Những trẻ có suy dinh dưỡng nặng kèm theo tiêu chảy hoặc viêm phổi phải đưa vào điều trị tại bệnh viện.

Một số lưu ý khác khi chăm sóc bé bị suy dinh dưỡng

Bên cạnh chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng như trên, trong quá trình chăm sóc bé bị suy dinh dưỡng, các mẹ cũng cần lưu ý:

• Bổ sung các loại Vitamin tổng hợp.

• Chế phẩm có chứa sắt chống thiếu máu.

• Men tiêu hóa (nhưng phải dùng theo chỉ định của thầy thuốc).

• Bé phải được vệ sinh, tắm rửa sạch sẽ.

• Phải giữ ấm về mùa đông, phòng ở thoáng mát về mùa hè, đầy đủ ánh sáng.

Sử dụng sản phẩm bổ sung phù hợp cho trẻ suy dinh dưỡng

Gợi ý thực đơn phục hồi trẻ dinh dưỡng tại nhà (SDD độ I và II)

Nếu các mẹ còn đang băn khoăn về chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng hay thắc mắc "trẻ suy dinh dưỡng nên ăn gì", "trẻ suy dinh dưỡng cần bổ sung gì" thì có thể tham khảo và áp dụng một số thực đơn sau để phục hồi trẻ suy dinh dưỡng tại nhà dưới đây:

Chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng dưới 6 tháng

Bú sữa mẹ theo nhu cầu của trẻ. Chú ý chăm sóc dinh dưỡng cho Bà mẹ để mẹ có đủ sữa nuôi con (Bà mẹ cần ăn đủ, ngủ tốt, làm việc nhẹ nhàng). Trường hợp mẹ không đủ sữa mà phải dùng các sản phẩm thay thế sữa mẹ thì phải có chỉ định của Bác sĩ.

Chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng từ 6 – 12 tháng

• Cho trẻ suy dinh dưỡng bổ sung nước cháo xay trộn sữa như trên nhưng tăng thêm lượng thịt, gạo và rau củ.

• Trường hợp trẻ không thích ăn cháo trộn sữa thì dùng sữa cao năng lượng pha với nước sôi để ấm theo hướng dẫn mỗi ngày uống 500ml và cho ăn bột hoặc cháo xay 3 - 4 bữa/ngày.

• Trẻ ăn ít có thể tăng số bữa lên, dùng nước giá đậu xanh để làm lỏng thức ăn: 10g giá đậu xanh/10g bột (giá đậu xanh giã nhỏ lọc lấy nước nấu bột).

Chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng từ 13 - 24 tháng

Lưu ý: Nếu trẻ đang bú mẹ vẫn phải tiếp tục cho bú và thời gian cho bú kéo dài từ 18 – 24 tháng. Khi cai sữa vẫn nên cho trẻ ăn thêm sữa công thức.

Chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng từ 25 – 36 tháng

Bên cạnh chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng, các mẹ nên lưu ý bổ sung sữa thích hợp cho bé mỗi ngày. Nutifood GrowPLUS+ Suy Dinh Dưỡng là lựa chọn hoàn hảo cho bé có thể trạng thấp còi, suy dinh dưỡng. Sản phẩm được đánh giá cao về hiệu quả cải thiện cân nặng và chiều cao ở trẻ.

Sữa GrowPLUS+ Suy Dinh Dưỡng giúp cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ

• GrowPLUS+ Suy Dinh Dưỡng chứa hàm lượng dưỡng chất dồi dào, đặc biệt là chất béo dễ hấp thu, Sắt, Kẽm, Lysin kích thích bé ăn ngon miệng và tăng cân hiệu quả. 

• Thành phần chất xơ hòa tan FOS và Inulin giúp bé tiêu hóa tốt, ngăn ngừa táo bón. 

• Sản phẩm được bổ sung Calci, Photpho, Vitamin D3 hỗ trợ hệ xương chắc khỏe, tăng trưởng chiều cao cho trẻ.

• Hệ Prebiotics kép 2'-FL HMO và FOS cùng một số vitamin, khoáng chất giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể trẻ, bảo vệ trẻ khỏe mạnh.

• Hàm lượng DHA cao cùng Cholin và Taurin kích thích não bộ phát triển.

Trên đây là chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng mà các mẹ có thể tham khảo để áp dụng cho con. Hy vọng, những chia sẻ trên sẽ giúp mẹ biết cách chăm sóc trẻ khoa học và áp dụng chế độ dinh dưỡng hợp lý để cải thiện tình trạng dinh dưỡng và thể chất, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh như bạn bè cùng trang lứa.