Với sự bận rộn và đầy áp lực như hiện nay, thói quen ăn uống thường bị xem nhẹ, khiến nhiều bậc phụ huynh lo lắng khi thấy con em mình không mấy hào hứng với các bữa ăn thường ngày. Để thay đổi điều đó, "ăn uống chánh niệm" đã trở thành một giải pháp hiệu quả, không chỉ giúp trẻ biết thưởng thức từng món ăn mà còn hình thành mối quan hệ tích cực với thực phẩm.

Ăn uống chánh niệm là gì?

Ăn uống chánh niệm là khái niệm đề cập đến việc thực tập phương pháp ăn uống một cách có ý thức, chú ý trong từng khoảnh khắc khi ăn. Người tham gia hình thức này sẽ cần tập trung vào hương vị, màu sắc, kết cấu và mùi thơm của thực phẩm, cũng như cảm nhận và đánh giá cảm giác no và đói của cơ thể chuẩn xác. Phương pháp này sẽ khuyến khích trẻ quan sát những suy nghĩ và cảm xúc xung quanh việc ăn uống của mình mà không bị phán xét, từ đó tạo ra một mối liên hệ tích cực hơn với thực phẩm. Đây cũng được xem là cách giúp trẻ tập trung khi ăn hiệu quả bậc nhất được nhiều bậc phụ huynh áp dụng.

So sánh với cách ăn thông thường

• Quá trình ăn uống thông thường thường sẽ diễn ra trong các trạng thái vô ý, có thể vừa xem TV, sử dụng điện thoại vừa ăn. Thì phương pháp ăn uống chánh niệm sẽ yêu cầu sự chú ý và tập trung hoàn toàn từ khi bắt đầu đến lúc kết thúc bữa ăn.

• Ăn uống thường ngày sẽ không chú ý quá nhiều đến tốc độ ăn nên dẫn đến việc ăn quá nhanh, gây cảm giác no giả. Ngược lại, ăn uống chánh niệm khuyến khích việc ăn từ từ, nhai kỹ lượng và cảm nhận hương vị trong từng miếng ăn.

• Các bạn nhỏ sẽ thường không để ý đến cảm xúc và suy nghĩ khi ăn. Nhưng phương pháp ăn uống chánh niệm sẽ giúp trẻ nhận biết và xử lý những cảm xúc này, từ đó tạo ra một mối liên hệ lành mạnh hơn với thực phẩm.

Lợi ích tổng quát khi áp dụng chánh niệm vào bữa ăn

• Ăn uống chánh niệm có thể giúp giảm căng thẳng, lo âu và trầm cảm, vì phương pháp này sẽ giúp tập trung vào hiện tại và tạo ra sự bình yên trong tâm trí khi ăn uống.

• Ăn uống chánh niệm cũng sẽ giúp phát triển khả năng tự nhận thức, giúp nhìn nhận rõ ràng hơn về động lực và thói quen ăn uống của mình. Từ đó xây dựng nếp sống có kỷ luật và khoa học hơn trong tương lai.

Lợi ích của ăn uống chánh niệm đối với trẻ em

Dạy trẻ ăn chánh niệm không chỉ mang lại lợi ích sức khỏe mà còn giúp các bé phát triển những kỹ năng sống cần thiết cho tương lai.

• Tăng khả năng tập trung: Thực hành ăn uống chánh niệm giúp trẻ em phát triển khả năng tập trung và chú ý vào từng miếng ăn. Điều này không chỉ có lợi trong bữa ăn mà còn hỗ trợ hình thành kỹ năng quan sát và chú ý của trẻ trong các hoạt động học tập khác.

• Lựa chọn thực phẩm lành mạnh: Khi trẻ em hiểu và cảm nhận được trọn vẹn hương vị, màu sắc và kết cấu của thực phẩm, các bé sẽ có xu hướng lựa chọn những thực phẩm lành mạnh hơn, giảm thiểu việc tiêu thụ đồ ăn nhanh hay những thực phẩm không tốt cho sức khỏe.

• Phát triển nhận thức cảm giác no và đói: Trẻ em sẽ học cách nhận biết cảm giác đói và no, từ đó giúp chúng trở nên tự chủ hơn về việc ăn uống và tránh việc ăn uống vô tội vạ hay ăn theo cảm xúc.

• Cải thiện hệ tiêu hóa: Khi trẻ em tập trung vào việc nhai kỹ và ăn từ tốn, quá trình tiêu hóa sẽ tốt hơn, giảm các nguy cơ rối loạn tiêu hóa (đầy bụng, khó tiêu, đau bao tử) một cách hiệu quả.

Lợi ích của ăn uống chánh niệm đối với trẻ em

Cách dạy trẻ ăn uống chánh niệm mỗi ngày

Để giúp trẻ phát triển thói quen ăn uống chánh niệm, phụ huynh cần thiết lập những thói quen và môi trường phù hợp. Dưới đây sẽ là những phương pháp cụ thể mà các bậc phụ huynh có thể áp dụng.

Tạo không gian ăn uống yên tĩnh

Một không gian yên tĩnh sẽ giúp trẻ tập trung vào bữa ăn, tạo điều kiện để chúng cảm nhận hương vị và tận hưởng trọn vẹn bữa ăn hơn.

Cách thực hiện:

• Tránh các yếu tố gây phân tâm như TV, điện thoại hay nhạc lớn trong suốt bữa ăn.

• Bày trí bàn ăn đẹp mắt và thoải mái, có thể sử dụng ánh sáng nhẹ nhàng hoặc nến thơm để tạo không khí thân thiện.

• Khuyến khích các thành viên gia đình cùng ngồi ăn với nhau để tạo cảm giác gắn kết, quây quần.

Hướng dẫn trẻ quan sát món ăn trước khi ăn

Việc quan sát món ăn sẽ giúp trẻ hình thành thói quen chú ý, từ đó nâng cao nhận thức về thực phẩm và bắt đầu thực hành chánh niệm tích cực hơn.

Cách thực hiện:

• Cha mẹ hãy khuyến khích trẻ nhìn vào màu sắc, hình dáng và kết cấu của thực phẩm trên đĩa trước khi ăn, đồng thời hỏi ý kiến trẻ về những gì chúng quan sát được.

• Giải thích kỹ lưỡng về thông tin của các loại thực phẩm, cha mẹ có thể nói cho trẻ biết nơi chúng được trồng hoặc nuôi, để trẻ hiểu rõ hơn về nguồn gốc thực phẩm mà chúng tiêu thụ.

Dạy trẻ ăn chậm, nhai kỹ

Ăn chậm nhai kỹ sẽ giúp trẻ cảm nhận được hương vị chi tiết của thực phẩm, tránh việc ăn uống vội vàng, giúp hệ tiêu hóa tốt hơn mỗi ngày. Đồng thời đây cũng là cơ hội để trẻ luyện  tập thói quen ăn uống lành mạnh lâu dài cho sau này.

Cách thực hiện:

• Khuyến khích trẻ đếm số lần nhai trước khi nuốt, để cân bằng lại quá trình ăn nhai.

• Mô tả cho trẻ nhận biết khi nào cảm giác no sẽ xuất hiện, và khuyến khích trẻ dừng lại nếu cảm thấy đã ăn đủ (ngay cả khi thức ăn vẫn còn trên đĩa).

Cùng trẻ chuẩn bị bữa ăn

Việc tham gia vào quá trình chuẩn bị bữa ăn sẽ giúp trẻ hiểu rõ hơn về các thành phần thực phẩm và trân trọng công sức nấu nướng, chế biến món ăn của cha mẹ hơn.

Cách thực hiện:

• Cha mẹ hãy đưa trẻ đi chợ hoặc siêu thị để cùng trẻ tham gia vào việc lựa chọn thực phẩm trước khi chế biến. Song song đó hãy giáo dục các bé học cách chọn thực phẩm tươi ngon và lành mạnh.

• Cùng trẻ thực hiện các bước sơ chế, nấu nướng và trình bày món ăn để trẻ có cơ hội học hỏi về sự chuẩn bị.

• Kể cho trẻ nghe về những lợi ích sức khỏe của các loại thực phẩm mà chúng được sử dụng, từ đó tạo động lực cho trẻ trong việc thưởng thức bữa ăn.

Cùng trẻ chuẩn bị bữa ăn

Những hoạt động hỗ trợ ăn uống chánh niệm

Để giúp trẻ em thực hành ăn uống chánh niệm một cách thú vị và hiệu quả, quý phụ huynh có thể kết hợp các hoạt động, trò chơi và tạo ra những bữa ăn mẫu có sự tham gia của trẻ. Dưới đây là một số gợi ý cụ thể:

Gợi ý một số trò chơi hỗ trợ ăn uống chánh nhiệm:

Nhận diện thực phẩm:

Cách Chơi: Đặt một số loại thực phẩm (hoa quả, rau, hoặc các loại thực phẩm khác) trên bàn ăn. Cho trẻ nhắm mắt và yêu cầu các bé đoán thực phẩm dựa trên hương vị, kết cấu của chúng. Trò chơi này sẽ giúp trẻ phát triển khả năng cảm nhận và nhận diện thực phẩm tốt.

Sáng tạo món ăn:

Cách Chơi: Cha mẹ hãy cùng trẻ tưởng tượng và sáng tạo ra một vài món ăn độc đáo từ những nguyên liệu có sẵn ở nhà. Ghi lại công thức ấy và tối ưu hóa cách trình bày. Trẻ sẽ cảm thấy phấn khích hơn khi được tham gia vào quá trình nấu nướng và thưởng thức thành phẩm có công sức đóng góp của mình.

Ví dụ về bữa ăn mẫu cụ thể theo phương pháp ăn uống chánh niệm

Nguyên liệu:

• Bánh mì nguyên cám

• Trứng gà

• Cà chua, dưa chuột, rau xà lách

• Một vài lát phô mai 

Cách chuẩn bị:

• Rán trứng ốp la với một chút dầu ô liu.

• Trong khi chờ đợi, trẻ có thể giúp mẹ rửa rau củ và cắt cà chua, dưa chuột thành từng miếng nhỏ.

• Bày biện bánh mì, phô mai, rau củ, và trứng trên một đĩa lớn, khuyến khích trẻ tham gia vào việc trang trí.

Ngoài việc chuẩn bị cho trẻ những hoạt động để tham gia ăn uống chánh niệm chuẩn chỉnh, quý phụ huynh nên lựa chọn bổ sung thêm vào bữa ăn của bé sữa dinh dưỡng. Việc kết hợp sữa dinh dưỡng như một phần trong bữa ăn hằng ngày sẽ giúp trẻ dễ dàng hấp thụ các chất dinh dưỡng cần thiết hơn.

Quý phụ huynh có thể đặt niềm tin vào sữa GrowPLUS+ Biếng Ăn bởi vì các ưu điểm thuyết phục sau đây:

• Được nghiên cứu và phát triển bởi Viện Nghiên Cứu Dinh Dưỡng Nutifood Thụy Điển - NNRIS.

• Hỗ trợ kích thích ngon miệng: Thành phần Lysine, Vitamin nhóm B, Sắt và Kẽm hỗ trợ kích thích trẻ ăn ngon miệng, cải thiện tình trạng biếng ăn.

• Hỗ trợ tăng cân: Lysine kết hợp Sắt, Kẽm giúp cải thiện tình trạng dinh dưỡng do biếng ăn ở trẻ, giúp hỗ trợ trẻ tăng cân hiệu quả.

• Hỗ trợ tăng cường sức đề kháng: Hệ Prebiotic kép 2’-FL HMO(2) và FOS/ Inulin kết hợp Selen và một số Vitamin A, E, C giúp hỗ trợ tăng sức đề kháng, bảo vệ trẻ khỏe mạnh. 

• Hỗ trợ tiêu hóa tốt: Chất xơ hòa tan FOS, Inulin cải thiện hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa.

• Hỗ trợ tăng chiều cao tối ưu: Vitamin D3, Calci và Kẽm giúp xương chắc khỏe, hỗ trợ phát triển chiều cao.

Sữa Nutifood Grow PLUS+ Biếng Ăn giúp trẻ tăng cân tăng chiều cao tốt

Trong hành trình nuôi dạy trẻ, việc hình thành thói quen ăn uống chánh niệm sẽ mang lại nhiều lợi ích không chỉ về mặt dinh dưỡng mà còn về mặt tâm lý và cảm xúc. Ăn uống chánh niệm không chỉ là một phương pháp đơn thuần mà còn là một nghệ thuật sống, góp phần nuôi dưỡng sự khỏe mạnh và niềm hạnh phúc cho con trẻ trong tương lai. 

>>> Có thể bạn quan tâm:

• Gợi ý những ý tưởng trang trí bữa ăn cho trẻ đẹp mắt và thu hút

• Dinh dưỡng cho trẻ ăn uống lành mạnh, đúng cách và phù hợp

• Gợi ý những món ăn sáng cho trẻ nhanh gọn, đảm bảo dinh dưỡng

Nguồn trích dẫn: 

Healthee. (2023, August 25). Mindful eating – Khi ăn chánh niệm cũng giúp cơ thể khỏe mạnh. Healthee. https://healthee.com.vn/mindful-eating-an-chanh-niem/

Học viên Nông nghiệp Việt Nam. (2022, December 9). Ăn uống chánh niệm hay “Mindful eating” và lợi ích đối với sức khỏe. Học viên Nông nghiệp Việt Nam. https://cnsh.vnua.edu.vn/tin-tuc-va-su-kien/an-uong-chanh-niem-hay-mindful-eating-va-loi-ich-doi-voi-suc-khoe-50723

Michigan University. (2016, April 20). Teaching kids the art of mindful eating. Michigan University. https://www.canr.msu.edu/news/teaching_kids_the_art_of_mindful_eating

Palladino, A. (n.d.). Mindful Eating 101 — A Beginner's Guide. Healthline. https://www.healthline.com/nutrition/mindful-eating-guide

Vinmec. (2024, July 22). Ăn uống chánh niệm: Hướng dẫn cho người mới bắt đầu. Vinmec. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/an-uong-chanh-niem-huong-dan-cho-nguoi-moi-bat-dau-vi