Trong những năm gần đây, tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng ngày càng gia tăng, tạo ra mối lo ngại đối với sự phát triển toàn diện của thế hệ tương lai. Để xác định khi nào trẻ có nguy cơ suy dinh dưỡng, việc hiểu rõ chỉ số BMI, cũng như cách áp dụng các tiêu chuẩn đánh giá theo độ tuổi và giới tính là vô cùng cần thiết. Bài viết này sẽ đi sâu vào ý nghĩa chỉ số BMI của trẻ em, cách theo dõi và nhận biết dấu hiệu suy dinh dưỡng để từ đó có những biện pháp can thiệp kịp thời, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh và đạt được tiềm năng tối đa trong cuộc sống.
Chỉ số BMI của trẻ là gì? Cách tính chỉ số BMI chính xác nhất
Chỉ số BMI (Body Mass Index - Chỉ số khối cơ thể) là một chỉ số dùng để đánh giá tình trạng dinh dưỡng của con người nói chung, bao gồm cả trẻ em. Chỉ số BMI của trẻ được tính bằng cách lấy khối lượng cơ thể (tính bằng kg) chia cho bình phương chiều cao (tính bằng mét), cụ thể như sau:
Công thức tính chỉ số BMI = Cân nặng (kg) / ( Chiều cao (m))^2
Cách tính chỉ số BMI cho trẻ em chính xác cần được thực hiện theo các bước sau đây:
-
Bước 1: Đo cân nặng
Sử dụng loại cân được hiệu chỉnh chuẩn xác và đặt trên bề mặt phẳng để đo cân nặng cho trẻ. Cân nên được đo bằng kilogam (kg).
-
Bước 2: Đo chiều cao
Nên đo chiều cao cho trẻ bằng thước dây hoặc thước đo chuyên dụng. Nhắc nhở các bé luôn trong trạng thái đứng thẳng, hai chân chạm nhau và lưng thẳng, không chùng gối. Kết quả đo chiều cao nên tính bằng đơn vị mét (m).
-
Bước 3: Áp dụng công thức tính BMI
Chỉ số BMI = Cân nặng (kg) / ( Chiều cao (m))^2)
-
Bước 4: Đánh giá kết quả
Sau khi tính toán, bạn cần so sánh chỉ số BMI vừa tính được so với bảng phân loại tiêu chuẩn để biết rõ tình trạng thực tế của trẻ.
Biểu đồ tăng trưởng tỷ lệ phần trăm BMI theo tuổi
Ngoài việc nắm rõ cách tính và đánh giá chỉ số BMI của trẻ thông qua công thức, hiện nay còn có nhiều công cụ tính BMI trực tuyến giúp tính toán chỉ số BMI và so sánh với các tiêu chuẩn theo tuổi và giới của trẻ. Một số trang web và ứng dụng di động nổi bật có chức năng này mà bạn có thể tham khảo, như:
-
Trang web y tế và dinh dưỡng: WHO, CDC
-
Ứng dụng di động: BMI Calculator, Kids BMI Calculator,... bạn có thể tải về và sử dụng trên điện thoại thông minh.
Ý nghĩa chỉ số BMI của trẻ em (theo chuẩn WHO)
Để đánh giá kết quả chỉ số BMI trẻ em theo WHO một cách chính xác và chuẩn chỉnh nhất. Quý phụ huynh cần tham khảo ý nghĩa của các thông số sau đây:
Trẻ em đang trong giai đoạn phát triển và chỉ số BMI
Bảng chỉ số BMI trẻ em theo phần trăm bách phân vị (percentile)
Vì trẻ em đang trong giai đoạn tăng trưởng liên tục, nên không thể áp dụng chỉ số BMI cố định như đối với người lớn. Thay vào đó, các chuyên gia dinh dưỡng sử dụng Z-score hoặc phần trăm bách phân vị (percentile) để đánh giá tình trạng dinh dưỡng của trẻ. Các chỉ số này giúp so sánh chiều cao, cân nặng hoặc BMI của trẻ với nhóm trẻ cùng độ tuổi và cùng giới tính, từ đó xác định chính xác trẻ có đang phát triển đạt chuẩn hay có dấu hiệu suy dinh dưỡng, thừa cân hay không.
|
Phân vị |
Phân loại |
|
< 5th |
Thiếu cân |
|
5th - 85th |
Bình thường |
|
85th - 95th |
Thừa cân |
|
≥ 95th |
Béo phì |
< 5th Percentile (Thiếu cân):
-
Trẻ ở nhóm này có cân nặng dưới mức cơ bản so với nhóm đồng trang lứa.
-
Cần phải đánh giá thêm về chế độ ăn uống và tình trạng sức khỏe tổng quát.
-
Có nguy cơ bị thiếu hụt dinh dưỡng và cần can thiệp dinh dưỡng để hỗ trợ sức khỏe tốt hơn.
5th - 85th Percentile (Bình thường):
-
Đây là khoảng lý tưởng cho sự phát triển của trẻ.
-
Trẻ nằm trong nhóm này thường có cân nặng và chiều cao phát triển phù hợp với các chỉ số sức khỏe ổn định.
85th - 95th Percentile (Thừa cân):
-
Trẻ ở nhóm này có nguy cơ thừa cân, có thể cần điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hoặc tăng cường các hoạt động thể chất.
-
Cần có sự theo dõi để ngăn ngừa tình trạng thừa cân dẫn đến béo phì.
≥ 95th Percentile (Béo phì):
-
Trẻ ở vùng này thường thuộc nhóm béo phì, có liên quan nhiều đến các rủi ro về sức khỏe như tiểu đường, bệnh tim mạch,...
-
Cần có sự can thiệp ngay lập tức về chế độ ăn uống mỗi ngày và những hoạt động thể chất để cải thiện tình trạng sức khỏe khả quan hơn.
Vậy thì khi nào BMI của trẻ cảnh báo suy dinh dưỡng?
Khi chỉ số BMI của trẻ < 5th Percentile. Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy trẻ đang có nguy cơ suy dinh dưỡng. Ngoài ra, các yếu tố khác như tỷ lệ tăng trưởng chiều cao, sự phát triển thể chất, và tình trạng sức khỏe tổng quát cũng cần được xem xét cùng với chỉ số BMI của trẻ. Nếu trẻ không phát triển chiều cao hoặc không tăng cân theo mong đợi, đây cũng rất có thể là một dấu hiệu cảnh báo về sự thiếu hụt dinh dưỡng hoặc trẻ hiện đang mắc các vấn đề sức khỏe khác cần được quan tâm và can thiệp kịp thời.
Phòng ngừa nguy cơ suy dinh dưỡng ở trẻ
Phòng ngừa nguy cơ suy dinh dưỡng ở trẻ là một quá trình cần sự quan tâm và nỗ lực liên tục từ phía gia đình và cộng đồng.
Theo dõi định kỳ chỉ số BMI theo tuổi và giới
-
Việc theo dõi chỉ số BMI của trẻ sẽ giúp nhận diện sớm những dấu hiệu bất thường trong sự phát triển ở bé. Trẻ em có thể rơi vào tình trạng thiếu cân hoặc thừa cân, nếu không được theo dõi thường xuyên, điều này có thể dẫn đến nhiều hệ lụy ảnh hưởng tới vấn đề sức khỏe lâu dài của trẻ trong tương lai.
-
Nên định kỳ kiểm tra chỉ số BMI của trẻ ít nhất 6 tháng một lần. Quý phụ huynh nên sử dụng biểu đồ tăng trưởng tiêu chuẩn của WHO để đánh giá đúng chỉ số BMI theo tuổi và giới tính của trẻ.
Đảm bảo chế độ ăn cân đối và đầy đủ
Cung cấp 4 nhóm chất thiết yếu:
-
Chất đạm: Cần thiết cho sự phát triển của cơ bắp và hệ thống miễn dịch. Các nguồn thực phẩm giàu đạm bao gồm thịt, cá, trứng, đậu, và các sản phẩm từ sữa.
-
Tinh bột: Là nguồn năng lượng chính cho cơ thể. Nên lựa chọn tinh bột từ ngũ cốc nguyên hạt, bánh mì, và gạo để cung cấp năng lượng cần thiết cho hoạt động hàng ngày của trẻ.
-
Chất béo: Vô cùng cần thiết cho sự phát triển của não bộ và sự hấp thu vitamin của cơ thể. Nên ưu tiên các nguồn béo lành mạnh từ dầu thực vật, quả bơ, và các loại hạt (hạt óc chó, hạt lanh, hạnh nhân, hạt chia,...)
-
Vitamin và khoáng chất: Hỗ trợ các chức năng sinh lý trong cơ thể và tăng cường sức khỏe tổng quát ở giai đoạn phát triển của trẻ. Cha mẹ nên bổ sung các loại vi chất hữu ích này từ rau củ quả đa dạng, đặc biệt là những loại có màu sắc sặc sỡ (cà rốt, khoai lang, súp lơ, ớt chuông,...)
Để trẻ gia tăng khả năng hấp thu đầy đủ chất dinh dưỡng mỗi ngày, lựa chọn bổ sung sữa vào chế độ ăn uống sẽ là một nguồn cung cấp dinh dưỡng quan trọng. Vì sữa sẽ hỗ trợ bổ sung canxi, vitamin và khoáng chất thiết yếu cho sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ. Trong trường hợp này, Nutifood GrowPLUS+ Suy Dinh Dưỡng là sản phẩm dành cho quý phụ huynh mong muốn tìm kiếm một loại sữa công thức phù hợp giúp bổ sung năng lượng cho trẻ đang có nguy cơ bị suy dinh dưỡng.
-
Hỗ trợ bé hấp thu tốt, tăng cân hiệu quả: Sản phẩm có chứa chất béo MCT dễ hấp thu và chuyển hóa nhanh, kết hợp Sắt và Kẽm giúp hỗ trợ trẻ ăn ngon miệng, tiêu hóa tốt. Thành phần Lysin được bổ sung giúp cải thiện dinh dưỡng và cân nặng hiệu quả ở trẻ.
-
Hỗ trợ tiêu hóa tốt: Thành phần chất xơ hòa tan FOS, Inulin góp phần giúp hệ tiêu hóa khỏe, cải thiện hệ vi sinh đường ruột.
-
Hỗ trợ đề kháng khỏe: Hệ Prebiotics kép 2'-FL HMO và FOS, Inulin kết hợp Sắt, Kẽm, Selen và Vitamin A, E, C hỗ trợ tăng sức đề kháng, bảo vệ bé khỏe mạnh.
-
Hỗ trợ phát triển chiều cao tốt: Canxi, Phốt pho, Kẽm cùng Vitamin D3 góp phần tăng cường khả năng hấp thu Canxi, hỗ trợ phát triển khung xương vững chắc, tăng chiều cao.
-
Hỗ trợ phát triển trí não: Với hàm lượng DHA cao cùng Cholin, Taurin giúp bé phát triển não bộ, tăng cường thị giác, cải thiện khả năng nhận thức và ghi nhớ.
.png)
Sữa Bột Nutifood GrowPLUS+ Suy Dinh Dưỡng
Khuyến khích vận động thể chất
Vận động thể chất không chỉ giúp cải thiện sức khỏe mà còn hỗ trợ sự phát triển tâm lý cho trẻ nhỏ. Các hoạt động thể thao như: chạy nhảy, đạp xe, bơi lội, chơi bóng hoặc các trò chơi ngoài trời, leo núi nhân tạo, cắm trại,... sẽ giúp trẻ phát triển xương khớp, tăng cường cơ bắp, và duy trì cân nặng hợp lý một cách hiệu quả. Đồng thời trẻ sẽ được giải tỏa căng thẳng và luôn đạt trạng thái tinh thần tích cực hơn.
Các phụ huynh cũng nên khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động thể chất ít nhất 60 phút mỗi ngày. Hãy dành thời gian để cùng các bé vận động. Vì điều này sẽ tạo nên một thói quen lành mạnh ngay từ nhỏ cho các bé.
Khám dinh dưỡng định kỳ
Khi cho trẻ đi khám dinh dưỡng định kỳ, cha mẹ sẽ không chỉ biết được chỉ số BMI của trẻ mà còn có được thông tin về các chỉ số khác: chiều cao, cân nặng, tình trạng dinh dưỡng hiện tại, hay các chỉ số sinh hóa như nồng độ hemoglobin, sắt, lipid máu, đường huyết,... để đưa ra đánh giá toàn diện hơn về sự phát triển của con em mình.
Việc thăm khám dinh dưỡng thường xuyên sẽ giúp cha mẹ có thể theo dõi tình trạng sức khỏe tổng quát của trẻ. Từ đó kịp thời phát hiện sự thiếu hụt dinh dưỡng hay các vấn đề tiêu cực liên quan đến sức khỏe của bé và có hướng giải quyết hiệu quả nhất.
Trong bối cảnh sức khỏe cộng đồng ngày càng được chú trọng hơn bao giờ hết, việc theo dõi và đánh giá chỉ số BMI của trẻ em đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm các nguy cơ về sức khỏe của bé. Việc nhận biết sớm những dấu hiệu cho thấy trẻ có thể rơi vào tình trạng thiếu hụt hoặc dư thừa dinh dưỡng sẽ chính là chìa khóa giúp các bậc phụ huynh có thể trang bị kịp thời những can thiệp đúng đắn, khoa học và hiệu quả để giúp bé có sức khỏe hoàn hảo nhất.
>>> Có thể bạn quan tâm
Nguồn tham khảo
World Health Organization. (n.d.). BMI-for-age (5-19 years). WHO. https://www.who.int/tools/growth-reference-data-for-5to19-years/indicators/bmi-for-age?utm_source.com
Vinmec.com. (2024, 22 tháng 7). Cách tính chỉ số BMI ở trẻ em. Vinmec International Hospital. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/cach-tinh-chi-so-bmi-o-tre-em-vi?utm_source.com
Tamanhhospital.vn. (n.d.). Công cụ tính BMI Online. Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. https://tamanhhospital.vn/cong-cu/tinh-bmi-online/#:~:text=C%C3%B4ng%20th%E1%BB%A9c%20t%C3%ADnh%20ch%E1%BB%89%20s%E1%BB%91,tr%E1%BB%9F%20l%C3%AAn%20l%C3%A0%20b%C3%A9o%20ph%C3%AC
