Vừa mới chào đời nhưng trẻ sơ sinh vẫn có thể bị suy dinh dưỡng nếu không được chăm sóc đúng cách. Tình trạng này nếu không được cải thiện sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển thể chất, trí tuệ và sức đề kháng ở giai đoạn sau. Trẻ sơ sinh bị suy dinh dưỡng do đâu? Làm thế nào ngăn ngừa suy dinh dưỡng ở trẻ sơ sinh? Các mẹ hãy tìm hiểu ngay.

Tại sao trẻ sơ sinh bị suy dinh dưỡng?

Trẻ sơ sinh bị suy dinh dưỡng là do cơ thể không được cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển. Điều này xuất phát từ rất nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể xảy ra ngay từ khi ở trong bụng mẹ đến chế độ chăm sóc trẻ sau sinh. Dưới đây là một số nguyên nhân chính thường gặp nhất:

• Mẹ bầu không được cung cấp đầy đủ dưỡng chất: Chế độ dinh dưỡng của mẹ bầu nghèo nàn, không đủ chất để thai nhi phát triển khiến trẻ sinh ra nhẹ cân, suy dinh dưỡng.

• Trẻ sinh non: Trẻ sinh thiếu tháng, cơ thể chưa phát triển hoàn thiện nên sức đề kháng yếu, dễ bị ốm. Hơn nữa, trẻ sơ sinh sức bú yếu, khả năng dự trữ dinh dưỡng kém làm tăng nguy cơ suy dinh dưỡng.

• Trẻ không được bú mẹ đầy đủ: Sữa mẹ là nguồn cung cấp dưỡng chất chính cho trẻ sơ sinh. Trẻ không được bú mẹ đầy đủ sẽ gây thiếu hụt dưỡng chất dẫn đến suy dinh dưỡng.

• Trẻ mắc bệnh lý nhiễm trùng: Trẻ mới sinh rất dễ mắc các bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp và đường tiêu hóa. Việc sử dụng thuốc kháng sinh trong giai đoạn này sẽ tiêu diệt lợi khuẩn, gây rối loạn vi khuẩn đường ruột, giảm khả năng hấp thu dẫn đến suy dinh dưỡng.

Trẻ sơ sinh bị suy dinh dưỡng do cơ thể thiếu hụt dưỡng chất

Dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh bị suy dinh dưỡng

Trẻ sơ sinh bị suy dinh dưỡng nếu không được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời sẽ để lại hậu quả kéo dài, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên, dấu hiệu suy dinh dưỡng ở trẻ sơ sinh thường rất nhẹ, nếu mẹ chủ quan sẽ rất khó nhận ra. Dưới đây là những thay đổi bất thường cảnh báo suy dinh dưỡng ở trẻ sơ sinh mà mẹ cần lưu ý: 

Cân nặng không tăng hoặc giảm

Trong 3 tháng đầu, trẻ sơ sinh thường tăng cân nhanh, khoảng 1 - 1,2kg/tháng. Tuy nhiên, nếu bé bú mẹ không tăng cân, thậm chí cân nặng còn giảm thì mẹ cần hết sức lưu ý. Đây có thể là dấu hiệu trẻ sơ sinh không hấp thụ sữa, dẫn đến suy dinh dưỡng. Ngoài ra, mẹ cũng có thể so sánh chiều cao, cân nặng của trẻ với bảng chiều cao, cân nặng chuẩn theo WHO để đánh giá chính xác sự phát triển của trẻ.

Trẻ mệt mỏi, kém linh hoạt

Một trong những biểu hiện trẻ sơ sinh bị suy dinh dưỡng dễ nhận ra nhất chính là trẻ luôn ở trong trạng thái mệt mỏi, kém linh hoạt, ngủ không sâu. Khi có tiếng động mạnh hoặc trò chuyện với bố mẹ, trẻ không có sự phản ứng nhanh nhẹn. Nguyên nhân chính là do cơ thể trẻ không được cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất khiến các hoạt động của cơ thể đều bị ảnh hưởng.  

Da nhăn nheo, tóc rụng, móng tay dễ gãy

Để nhận biết suy dinh dưỡng ở trẻ sơ sinh, các mẹ có thể quan sát những biểu hiện bên ngoài. Nếu phát hiện thấy da nhăn nheo, tóc rụng nhiều, móng tay dễ gãy thì rất có thể trẻ bị suy dinh dưỡng. Khi cơ thể trẻ không được cung cấp đầy đủ dưỡng chất, nhất là protein, chất béo, vitamin và khoáng chất, da, tóc và móng sẽ không được nuôi dưỡng và trở nên yếu hơn.

Bé không bú chủ động, bỏ bú

Một biểu hiện khác của trẻ sơ sinh bị suy dinh dưỡng mà nhiều mẹ bỏ qua là bé không chủ động bú mẹ hay bú ít, thậm chí là bỏ bú. “Công việc” chính của trẻ sơ sinh mỗi ngày chính là bú mẹ. Thế nhưng, sự thiếu hụt dưỡng chất khiến cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi, không đủ sức để làm việc.

Suy dinh dưỡng khiến trẻ sơ sinh phát triển chậm

Phòng ngừa suy dinh dưỡng ở trẻ sơ sinh bú mẹ

Trẻ phát triển khỏe mạnh trong những tháng đầu đời chính là sự khởi đầu hoàn hảo, đảm bảo cho sự phát triển vững chắc ở những giai đoạn sau. Để trẻ sơ sinh bú mẹ mà vẫn phát triển tốt, ngăn ngừa suy dinh dưỡng, các mẹ cần chăm sóc trẻ một cách khoa học. Sau đây là một số biện pháp giúp phòng ngừa trẻ sơ sinh bị suy dinh dưỡng:

Hướng dẫn bú mẹ đúng cách

Sữa mẹ là dinh dưỡng hoàn hảo cho trẻ trong những năm tháng đầu đời. Để đảm bảo trẻ nhận đủ dưỡng chất từ sữa mẹ, ngăn ngừa suy dinh dưỡng ở trẻ sơ sinh, trẻ cần bú mẹ đúng cách.

• Vị trí bú: Trước tiên mẹ cần ngồi ở tư thế thoải mái nhất và ôm trẻ vào lòng. Đầu trẻ xoay vào phía mẹ, khuôn mặt áp sát bầu ngực. Miệng trẻ mở rộng, ngậm sâu cả quầng vú. Trẻ bú từ từ, sâu, quan sát thấy lõm má.

• Thời gian: Thời gian bú của trẻ sơ sinh được xác định theo tháng tuổi. Trẻ 0 - 1 tháng khoảng cách mỗi cữ sữa thường là 2 tiếng, từ 2 tháng khoảng cách các cữ sữa là 2 - 3 giờ, từ 3 - 5 tháng khoảng cách các cữ sữa khoảng 3 - 4 giờ.

• Tần suất: Tần suất bú của trẻ sơ sinh cũng tùy thuộc vào tháng tuổi, cụ thể: Trẻ 0 - 1 tháng cần bú 8 - 12 cữ/ngày, trẻ 2 tháng giảm xuống còn 6 - 8 cữ/ngày, trẻ 3 - 5 tháng bú 5 - 6 cữ/ngày.

Chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh cho mẹ

Một trong những nguyên nhân khiến trẻ bú mẹ chậm lớn, suy dinh dưỡng là do sữa mẹ không đủ chất. Để ngăn ngừa trẻ sơ sinh bị suy dinh dưỡng, mẹ cần xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh để nâng cao chất lượng sữa. Thực đơn ăn uống hằng ngày của mẹ phải bổ sung đầy đủ các nhóm chất, bao gồm: chất đạm, chất béo, tinh bột, vitamin và khoáng chất. Ngoài ra, các mẹ có thể tăng cường một số món ăn lợi sữa để đảm bảo lượng sữa dồi dào. Sau đây là gợi ý thực đơn giàu dinh dưỡng trong 1 ngày cho mẹ:

• Bữa sáng: 1 phần bánh mì nguyên cám + 1 ly sữa hạt dinh dưỡng + 1 miếng đu đủ.

• Bữa phụ sáng: 1 hộp sữa chua ăn kèm ngũ cốc dinh dưỡng.

• Bữa trưa: 1 chén cơm gạo lứt + cá hồi sốt cam + bông cải xanh luộc + canh mồng tơi nấu tôm.

• Bữa phụ chiều: 1 ly nước ép bưởi + bánh chuối nướng. 

• Bữa tối: 1 chén cơm + thịt gà luộc + canh rau ngót đậu hũ + rau bí xào + 1 quả táo.

• Bữa phụ tối: 1 ly sữa ấm.

Theo dõi cân nặng và chiều cao định kỳ

Theo dõi cân nặng và chiều cao của trẻ sơ sinh cũng là việc cần thiết mà mẹ cần thực hiện định kỳ mỗi tháng 1 lần. Thông qua các chỉ số thể chất, mẹ có thể đánh giá được tốc độ phát triển của trẻ. Nếu trẻ chững cân, không tăng cân, thậm chí là sụt cân, mẹ cần có biện pháp can thiệp kịp thời.

Tạo môi trường nuôi con tích cực

Môi trường sống xung quanh cũng ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của trẻ. Môi trường nuôi con tích cực sẽ giúp trẻ cảm nhận được tình yêu thương, vui vẻ và phát triển tốt. Để có được điều này, cha mẹ phải gần gũi, tương tác với trẻ mỗi ngày. Đồng thời, môi trường sống cần giữ vệ sinh sạch sẽ để loại bỏ các tác nhân gây bệnh cho trẻ. 

Chăm sóc trẻ sơ sinh đúng cách ngăn ngừa suy dinh dưỡng

Cân nhắc bổ sung thêm sữa công thức dành cho trẻ suy dinh dưỡng

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng cho trẻ bú mẹ tốt nhất. Tuy nhiên, ở giai đoạn lớn hơn, đặc biệt trẻ từ 2 tuổi trở lên, sữa mẹ không còn đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng cần thiết. Do đó mẹ cần bổ sung sữa công thức cho trẻ để tăng cường năng lượng và dưỡng chất giúp trẻ phát triển khỏe mạnh. Một trong những loại sữa công thức dinh dưỡng được nhiều mẹ tin dùng hiện nay là Nutifood GrowPLUS+ Suy Dinh Dưỡng. Đây là dòng sản phẩm được nghiên cứu và phát triển bởi Viện Nghiên Cứu Dinh Dưỡng Nutifood Thụy Điển (NNRIS).

• Hỗ trợ bé hấp thu tốt, tăng cân hiệu quả: Sản phẩm có chứa chất béo MCT dễ hấp thu và chuyển hóa nhanh, kết hợp Sắt và Kẽm giúp hỗ trợ trẻ ăn ngon miệng, tiêu hóa tốt. Thành phần Lysin được bổ sung giúp cải thiện dinh dưỡng và cân nặng hiệu quả ở trẻ.

• Hỗ trợ tiêu hóa tốt: Thành phần chất xơ hòa tan FOS, Inulin góp phần giúp hệ tiêu hóa khỏe, cải thiện hệ vi sinh đường ruột.

• Hỗ trợ đề kháng khỏe: Hệ Prebiotics kép 2'-FL HMO và FOS, Inulin kết hợp Sắt, Kẽm, Selen và Vitamin A, E, C hỗ trợ tăng sức đề kháng, bảo vệ bé khỏe mạnh.

• Hỗ trợ phát triển chiều cao tốt: Canxi, Phốt pho, Kẽm cùng Vitamin D3 góp phần tăng cường khả năng hấp thu Canxi, hỗ trợ phát triển khung xương vững chắc, tăng chiều cao tối ưu.

• Hỗ trợ phát triển trí não: Với hàm lượng DHA cao cùng Cholin, Taurin giúp bé phát triển não bộ, tăng cường thị giác, cải thiện khả năng nhận thức và ghi nhớ.

Sữa GrowPLUS+ Suy Dinh Dưỡng bổ sung dưỡng chất cho trẻ suy dinh dưỡng, thấp còi

Trẻ sơ sinh bị suy dinh dưỡng cần được can thiệp xử lý kịp thời để không diễn biến nghiêm trọng. Nếu được chăm sóc đúng cách, chắc chắn trẻ sẽ có một khởi đầu tốt đẹp và suy dinh dưỡng không còn là vấn đề đáng lo ngại. 

>>> Có thể bạn quan tâm:

• Suy dinh dưỡng là gì: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

• Chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng tăng cân nhanh chóng, an toàn

• Thực đơn cho trẻ suy dinh dưỡng cải thiện tình trạng thể chất

Nguồn tham khảo: 

Nhà thuốc Long Châu. (2023, August 25). Các dấu hiệu trẻ bị suy dinh dưỡng là gì? NGuyên nhân trẻ bị suy dinh dưỡng https://nhathuoclongchau.com.vn/bai-viet/cac-dau-hieu-tre-so-sinh-bi-suy-dinh-duong-la-gi-nguyen-nhan-tre-bi-suy-dinh-duong.html

Tâm Anh Hospital. (2022, December 8). Cữ ăn của trẻ sơ sinh như thế nào là tốt? Lượng sữa bú bao nhiêu? https://tamanhhospital.vn/cu-an-cua-tre-so-sinh/